فرشته فروغ، بنیانگذار و رییس شرکت «برنامهنویسی برای الهام بخشی» ( Code to Inspire ) که در نوع خود اولین شرکت برنامهنویسی در افغانستان محسوب میشود، می باشد. خانم فروغ همچنان یکی از اعضای اصلی بنیاد Women’s Annex میباشد که زمینههای آموزشی برای زنان و دختران را فراهم میکند.
شرکت تحت مدیریت فرشته فروغ، جایزه معتبر سال 2016 گوگل را بدست آورده است و او اخیرا در فهرست یکی از برندگان جایزه زنان جوان برتر ماری کلر قرار گرفت است. وبسایت ماری کلر در بخشهای زنان از قبیل مد، مواد مخدر و در کل روی فعالیت زنان تمرکز دارد.
فروغ ۱۷ سال اول زندگی اش را بعنوان یک مهاجر بدون داشتن هویت رسمی در ایران گذراند؛ بعد از سقوط طالبان در سال 2002 به هرات بازگشت.
فرشته فروغ در هرات متولد شده و از دانشگاه هرات در بخش کمپیوتر ساینس، لیسانس دارد. او ماستری اش را از دانشگاه تخنیکی برلین در آلمان بدست آورده است.
Afghan coding school for girls wins Google RISE Award https://t.co/qKFugR4tz7
— Waslat Hasrat-Nazimi (@WasHasNaz) April 29, 2016
دستآوردهای شخصی او در افعانستان، با توجه به شرایط اجتماعی و به عنوان کشوری که شرایط سخت ناشی از جنگ و شورشیگری را سپری کرده، چشمگیر میباشد. او گفته است که کانالهایی را ایجاد میکند که زنان دیگر نیز مانند او، شانسهایی برابر برای کارآفرینی و تحصیل داشته باشند.
فرشته فروغ در رشته کمپیوتر ساینس به مدت سه سال در دانشگاه هرات تدریس کرده و در سال 2013 برای سخنرانی در برنامه تد (TED) انتخاب شد که در بخش سواد دیجیتالی و ارتباطات بدون مرز در نیویورک صحبت کرد.
مبارزه با تبعیض جنسیتی
خانم فروغ تلاش میکند تا تابوهای تبعیض جنسیتی را با آموزش فنآوری به زنان و دختران، در هم شکند. او نخستین کسی بود که برنامه پرداخت مالی انترنتی موسوم به بیتکوین (Bitcoin) را به افغانستان آورد تا پروژههایش را از لحاظ مالی تأمین و حمایت نماید. رؤیای فرشته، پرورش نسلی از دختران جوان افغان است که با آموزش و توسعه ظرفیت های انسانی آنان، به رهبرانی تولیدکننده در زمینهی تکنولوژی جهانی تبدیل شوند.
فرشته به کمک شرکت برنامهریزی خود، تلاش میکند که زمینههای آموزش و رشد برای زنان و دختران سرزمینش را بهبود بخشد. او باور دارد که محصول کارآموزان شرکتش، میتواند دیدِ مردان جامعهی افغانستان را نسبت به نقشهای اجتماعی زنان را تغییر دهد. اگر زنی بتواند یک اپلیکیشن تلفن همراه تولید نماید، مردان به ناچار از آن استفاده میکنند، چرا که اغلب جامعهی مصرفکنندگان گوشیهای هوشمند در افغانستان، مردان هستند.
آنچه که فرشته را شخصیتی تأثیرگذار میسازد، ارج گذاشتن به رویاهایش است. او اجازه نمیدهد هیچ کس و هیچ چیز در مسیر رویاهایش، خللی ایجاد کند. شرکت خانم فروغ، به دختران امکان دسترسی به تکنولوژی را میدهد و این تکنولوژی به دختران امکان میدهد تا با جهان مرتبط گردند. فرشته آرزو میکند که کارآموزانش مبدل به سفیران صلح، آزادی، خلاقیت و نوآوری شوند.
ارائه تصویر دیگر افغانستان
خانم فروغ میگوید از زمان که او با انترنت آشنا شده است، بهطور اتفاقی ویدیوهای جالبی را در مورد موضوعات مختلف در تد TED تماشا کرده است. او همیشه تحت تاثیر روشی که در این برنامه برای شرح ایدههای شرکت کنندگان آن به کار میرفته، قرار میگرفت. پس از تماشای برنامه های مختلف تد، سخنرانی در تد برای او به یک رویا تبدیل شده بود. او گاهی از خود می پرسید که آیا می تواند روزی در این برنامه شرکت کند و روی استیچ این برنامه سخنرانی کند؟
خانم فروغ میگوید “دنیا کوچکتر از آن است که ما فکر میکنیم.” در هشتم اکتبر 2013 میلادی آرزوی او به حقیقت پیوست و شانس صحبت روی استیج TED در شهر نیویارک را یافت.
فروغ میگوید وقتی خود را از افغانستان معرفی کنی، با واکنش های مختلفی روبرو می شوی. آنان اولین تصویری که از افغانستان به ذهن شان می رسد، تصویر جنگ، ویرانی، انفجار بمب، نگهداری زنان در خانه، بیسوادی و بسیاری موارد ناخوشایند دیگر است.
“اما روزی که من برای حضور در TED انتخاب شدم. به خودم گفتم که افغانستان مکان حیرت انگیز با پیشینه تاریخی و داستان های ارزنده و حیرت انگیز است که کسی تاکنون در مورد آن نشنیده و من نمیدانم چه کسانی را برای پخش نکردن اخبار خوب ملامت کنم.”
بنابراین فروغ تصمیم گرفت که داستان زندگی خودش را بعنوان یک دختر افغان شرح دهد و افغانستان را از زاویه دیگر برای شرکت کنندگان این برنامه پر بیننده معرفی کند.
برنامه نویسی
به باور فرشته فروغ در کشوری که تنها ۱۶درصد نیروی کاری آن را زنان تشکیل میدهد، آموزش برنامه نویسی کمک میکند که برنامههای برابری، توانمندسازی و ثبات اقتصادی برای زنان بیشتر تقویت شود.
خانم فروغ برنامه (Code to Inspire) یا برنامه نویسی برای الهامبخشی و اولین مکتب کودنویسی برای زنان را در ماه نوامبر ۲۰۱۵ راهاندازی کرد. او میگوید که “خوبی کودنویسی و تکنالوژی این است که فرق نمیکند شما چه کسی و در کجا هستید – با یک کمپیوتر و اینترنت آنها (بانوان کودنویس) میتوانند به دنیا دسترسی داشته باشند و حتی بدون بیرون شدن از خانه، کار کنند.”
در یک کشور به شدت سنتی که حدود ۸۵ درصد زنان آن آموزش یا تحصیلات رسمی ندارند، و تنها ۱۶ درصد کل نیروی کاری آن را زنان تشکیل میدهند، به هر صورت این بانوان دانشآموز از جمله زنان خوشبخت افغانستان هستند.
خانم فروغ میگوید که “آموزش برای زنان هنوز هم یک مسئله حساس است؛ این جامعه، جامعهای است که فرهنگ مردانه بر آن مسلط است.” فرشته فروغ در عین حال تاکید میکند که مهارت برنامه نویسی حتی برای زنانی که خانوادههایشان سختگیر هستند و زنان در این خانوادهها هنوز هم با محدودیت و وابستگی زندگی میکنند، فرصت میدهد تا از خانه کار کنند.
فرشته فروغ زمانی که در دانشگاه هرات در رشته کمپیوترساینس تحصیل میکرد، بهعنوان تنها دانش آموز دختر این رشته، با مشکلات زیادی برخورده است. او میگوید که “من یک دانشجوی بسیار پرحرف بودم؛ اکثریت همصنفیهایم پسران بودند و بسیاری اوقات آنها دوست نداشتند ببینند یک دختر آنقدر در صنف پرحرفی کند.”
خانم فروغ پس از فراغتاش اولین بانویی بود که استاد دانشگاه شد و برنامه نویسی «JavaScript» را تدریس میکرد. بیش از ۲۰۰ دانش آموز در صنف او اشتراک کردند اما تنها ۱۰ نفر در ظرف چند هفته اول صنف او را ترک گفتند و به گفتهی فرشته فروغ آنها نمیخواستند از یک دختر یاد بگیرند؛ به خاطر این که فکر نمیکردند که او توانایی آموزش آن ها را داشته باشد.
فرشته فروغ با درنظرداشت اولین تجارباش، مهمترین اولویت را یافتن یک مکان امن و مصئون برای برگزاری کلاسهای برنامه نویسی برای زنان تعیین کرد. او می گوید که “ما نمیخواستیم هیچ مزاحمت غیرضروری را برای زنان و خانوادههایشان ایجاد کنیم.”
تیم برنامه نویسی (Code to Inspire) تلاش فراوانی کرده تا روابط نیکشان را با جامعه محلی تقویت بخشد و تایید پدران و برادران دختران دانشآموز را در هرات به دست آورده است.
نگاه به آینده
فرشته فروغ اکنون ساکن نیویورک است. او جزء از اولین زنان برنامه نویس افغانستان است که توانسته در مهد برنامه نویسی و بنیان جهان تکنولوژی ارتباطی جایی برای خود باز کند. با آن که او 29 سال دارد، اما از افغانستان به آمریکا راه یافته و از آن جا نیز زمینه ایجاد شرکت نرم افزاری را فراهم کرد که اولین دفتر خود را در هرات آغاز کرده است.
این دختر افغان، تلاش دارد تا برنامه نویسی را در سراسر افغانستان به یک امر معمول برای دختران و زنان افغان تبدیل نماید.
او نمونه موفق از دخترانی است که رویاهای بزرگ و آرزوهای بلندپروازانه را در سر دارند؛ دخترانی که می توانند نگاه عمومی را به زن افغانستان تغییر دهند و زن افغان را تبدیل به یک قشر برابر و متفاوت نمایند.
مختار پدرام و علی اکبر همکاران این گزارش بوده اند.