اورزلا اشرف؛ ظهور درخشنده یک رهبر جوان افغان

برای اولین بار از میان هفت نامزد بین المللی به عنوان تنها افغان شرکت کننده، موفق شد تا ریاست معتبرترین نهاد پژوهشی خارجی که در افغانستان تاسیس شده را به دست آورد. سفیر سویدن در افغانستان که ریاست هیئت مدیره این نهاد را دارد در گفتگوی با یکی از همکاران خبرنامه گفته است که با مصاحبه او، از میزان دانش، حرفه‌ای‌گری و تخصص این دختر افغان متحیر شده است. به همین جهت، او را پس از چندین دور گفتگو و مصاحبه به عنوان رییس واحد تحقیقات و ارزیابی افغانستان انتخاب کرده اند.

دکتر اورزلا اشرف رییس واحد تحقیقات و ارزیابی افغانستان از مهاجرت به پاکستان زندگی پرفراز و نشیبی را سپری کرده و در این مسیر عمری را برای خدمات انسان دوستانه، آموزشی و پژوهشی و فعالیت‌های توسعه‌ای صرف کرده است.

او در نوجوانی که بیشتر دهه دوم عمر خود را در مهاجرت سپری کرده بود، به افغانستان فکر کرده و در سخت ترین شرایط زندگی افغان‌ها آموزش زیرزمینی را در جریان حاکمیت طالبان برای دختران افغان آغاز می‌کند.

اورزلا شاید بیست سال بیشتر نداشت که نهاد آموزشی خیریه ای برای زنان و دختران افغان ایجاد کرد. او در این نهاد برای زنان و دختران افغان زمینه‌ی سواد‌آموزی و آموزش های بهداشتی را فراهم می‌کرد؛ کاری که در آن زمان ریسک بزرگی برای هر شهروند افغان به ویژه برای یک دختر محسوب می‌شد.

اورزلا اشرف نعمت، دکترای علوم سیاسی و حقوق، در سال 1977 میلادی در کابل متولد شد. او شاید 12 سال بیشتر نداشت که شاهد جنگ‌های ویران‌گر کابل در دهه‌ی 90 شد؛ امری که اورزلا و خانواده اش را مثل صدها خانواده دیگر افغان مجبور به مهاجرت به پاکستان کرد.

مهاجرت به پاکستان برای اورزلا کابوس تلخی بود؛ کابوسی که زندگی او را متاثر می ساخت. اولین تاثیر مهاجرت، محرومت اورزلا از آموزش و ادامه تحصیلاتش شد.

“من با مهاجرت در پاکستان دسترسی به مکتب و آموزش نداشتم و این بزرگ‌ترین کابوس زندگی ام شده بود که از تحصیلات باز می‌مانم”

اورزلا اما با کمک خانواده و دوستانش سرانجام موفق شد که در سال 1990 شامل یکی از مکتب‌های پاکستان شود. او که تا صنف ششم مکتب را در کابل خوانده بود، از صنف هفتم درس‌هایش را شروع کرد و در سال 1996 مکتب را در پاکستان به پایان رساند.

دکتر اشرف که تجربه‌ی تلخی جنگ و پیامد‌های خونبار و غم‌انگیز آن را در حافظه گذاشته بود، بجای تحصیلات عالی آرزویی دیگری داشت؛ خدمت به زنان و همنوعان‌اش که به خاطر عدم دسترسی به مکتب و مدرسه از آموزش و تحصیل باز مانده بودند.

دکتر اشرف به خبرنامه گفت که “در شرایط جنگ در افغانستان کم‌تر زمینه‌‌ی آموزش برای زنان و دختران افغان بود. اما من از این محدودیت به عنوان فرصت استفاده کردم و از افغانستان به‌جای امن‌تری برای آموزش رفتم. وقتی من در پاکستان تحصیل کردم در آن وقت اولویت زندگی خودم را تغییر دادم، بجای رفتن به دانشگاهای شخصی و تحصیلات از طریق نهادهای خصوصی، من انرژی خود را برای این مصرف کنم که به هموطنان دیگرم کمک کنم و برای آنان زمینه‌ی آموزش را فراهم کردم.”

در اواسط دهه نود میلادی، او به عنوان یک راهنما و مترجم در اردوگاه‌های پناهندگان افغان در پاکستان شروع به کار کرد و با روزنامه نگاران و بازدید کنندگان نهادهای خارجی همکاری نمود.

اورزلا در سال 1999 نهادی را به نام «کمک های انسانی برای زنان و کودکان افغانستان» برای ایجاد فرصت‌های تعلمیی در بخش آموزش و تعلیمات صحی عمومی زنان و دختران افغان فعال کرد.

خانم اشرف بعد از 14 سال زندگی در پاکستان در سال 2002 به کابل بازگشت و فعالیت نهاد او در ولایت‌های مختلف افغانستان گسترش یافت.

تحصیلات

دکتر اورزلا اشرف با وجودی که تحصیلات لیسانس نداشت اما با شرکت در یک برنامه فیلوشیب در انگلستان در مقطع ماستری راه پیدا می‌کند.

او می گوید “من بجای لیسانس مصروف کارهای عملی بودم ولی زمانی که به انگلستان سفر کردم، بعد از تکمیل کردن یک برنامه سه ماهه فیلوشیب، من برای برنامه ماستری درخواست دادم، آنان لیاقت که در من دیدند، مستقیم به برنامه ماستری کامیاب شدم. ”

اورزلا در سال  2007 مدرک ماستری خود را در بخش مطالعات توسعه‌ و برنامه‌ریزی توسعه‌ای بدست آورد.  او دوباره از سال 2007 تا 2010 به افغانستان آمد و مشغول کارهای تحقیقاتی در حوزه زنان، حقوق بشر و توسعه شد.

دکتر اشرف نعمت در سال 2010 دوباره به انگلستان برگشت تا تحصیلات مقطع دکترای خود را آغاز نماید. خانم اشرف دکترای حقوق و علوم سیاسی خود را از «SOAS, London University» ( مدرسه مطالعات شرقی و آفریقایی)، بدست آورده است؛ مدرسه ای که او در آن تحقیقاتی را در مورد مشارکت زنان افغان در حکومت‌های محلی انجام داد.

دکتر اشرف در گفتگو با خبرنامه گفت که “تحقیقات بخش دکترای من بیشتر روی مطالعات توسعه‌ای متمرکز بود و ترکیب این مطالعات شامل هرسه رشته‌ی که خوانده بودم از جمله رشته‌ی روابط بین الملل، جامعه شناسی و انسان شناسی می‌شد.”

فعالیت‌ها

اورزلا اشرف در سال 2008 همکار جهانی در دانشگاه ییل شد و در آنجا به عنوان یک رهبر جهانی جوان در مجمع جهانی اقتصاد در سال 2009 انتخاب شد.

او مقالات متعدد علمی و پژوهشی در بخش‌های توسعه اجتماعی، حقوق بشر و مشارکت فعال زنان در بازسازی و توسعه در مجلات معتبر بین المللی منتش کرده و در عین حال نوشته های جدی را در سرویس های جهانی نظیر بی بی سی و گاردین به نشر سپرده است.

https://www.youtube.com/watch?v=K_JQcTz7W6E

خانم اشرف مدت طولانی است که از طرفداران سرسخت حقوق بشر و مشارکت فعال زنان در بازسازی و توسعه افغانستان بوده است. او با سازمان های بین المللی از جمله دیده بان حقوق بشر، آژانس توسعه ای سویس، برنامه توسعه ای سازمان ملل، و برنامه زنان سازمان ملل کار کرده است.

دکتر اشرف عضویت شبکه ها و سازمان‌های چون شبکه زنان، شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر، شبکه جندر فارسی،  جندر و گروه کاری قانون (متخصصان و پژوهشگران درگیر در ساختن قانون اساسی) را داشته است. او هم‌چنان یکی از اعضای موسس کمیته مشارکت سیاسی زنان نیز می‌باشد.

خانم اشرف مجموعه‌ای از تحقیقات دانشگاهی خود را همراه با فعالیت‌های جامعه مدنی اش در افغانستان، از جمله عضو هیات مدیره سازمان حقوق بشر و دموکراسی افغانستان، هیات معتمد نهاد «افغان اید»، و مجری بین فعالان محلی و روزنامه نگاران بین المللی، به پیش برده و پایان رسانده است.

خانم اشرف و سازمان او جایزه ایزابل فیرور (Isabel Ferror) را بخاطر آموزش زنان و جایزه بین المللی سازمان عفو ​​بین الملل (Amnesty International Award) را بخاطر کمک های بشردوستانه به کودکان و زنان، به دست آورده است.

فعالیت های او در کابل از طریق نهاد که تاسیس کرده بود در ولایت‌های مختلف ادامه دهد.

دکتر اشرف می گوید “وقتی کابل آمدم فعالیت‌های نهاد ما کمی تغییر کرد و جدی تر شد. و این نهاد در آن وقت جز از اولین نهادهای بود که در وزارت اقتصاد افغانستان به عنوان انجو ثبت شد.”

اولویت کاری نهاد «کمک های انسانی برای زنان و کودکان افغانستان» در مراحل آغازین روی برنامه های آموزشی متمرکز بود. این نهاد برنامه آموزشی را در افغانستان طرح کردند که مورد استقبال دونرهای خارجی و داخلی قرار گرفت.

این برنامه آموزشی به نام «آموزش سریع» یاد می‌شد که با حمایت اداره توسعه‌ای ایالات متحده امریکا در بخش سواد آموزی و تعلیمی زنان در سراسر افغانستان عملی شد.

https://twitter.com/AREUafghanistan/status/798090371603566592?lang=cs

دکتر اشرف می‌گوید از این که نهاد آنان در مرکز توجه قرار گرفت، یک سلسله از اولویت دیگری نیز برای این نهاد تعریف کردند، از جمله حمایت و حفاظت از قربانیان خشونت را در راس کارهای خود قرار دادند.

آنان در سال 2004 برای اولین بار موفق شدند که خانه‌ی امن افغانستان را ایجاد کنند و میکانیزم عملی در آن تعریف کردند که از قربانیان خشونت حمایت صورت گیرد.

خانم اشرف حالا رییس واحد تحقیق و ارزیابی افغانستان (AREU) در کابل می‌باشد. ای آر ای یو یکی از مهمترین و معتبرترین نهادهای تحقیقاتی افغانستان است که در سال 1381 خورشیدی با همکاری سازمان های کمک رسان بین المللی در افغانستان تاسیس شد.

اعضای هیات مدیره‌ی این نهاد را نماینده گان مراجع تمویل کننده، سازمان ملل متحد، ادارات غیر دولتی و دیگر نهاد های که در امور مختلف در افغانستان فعالیت دارند تشکیل می‌دهد. این اداره، در حال حاضر، عمدتأ از جانب سفارت  فنلند و اداره همکاری های سویس تمویل مالی می‌شود.

این اداره در ابتدا بنام واحد نظارت استراتژيک در چوکات استراتژی سال 1377 خورشیدی سازمان ملل متحد برای افغانستان، تشکیل شد.

مدل موفق

اورزلا اشرف نمونه ای موفق از زندگی پرفراز و نشیب یک زن افغان است. دکتر اشرف هیچ‌گاهی در نهادهای دولتی افغانستان کار نکرد اما با فعالیت در نهادهای بین المللی و ملی دستاوردهای بزرگی را در حوزه زنان، حقوق بشر و توسعه داشته است.

دکتر اشرف با توجه به مطالعات توسعه‌ای که در حوزه افغانستان انجام داده، توانسته است به صورت گسترده بر روند سیاست سازی های منطبق با چالش های افغانستان و واقعیت های این کشور، تاثیر گذاری جدی داشته باشد. به این جهت، می توان او را نمونه ای از الگوی موفق زندگی متفاوت و سازنده زن افغانستان در شرایط جنگ و منازعه دانست و مایه دلگرمی بسیاری از دخترانی که آروزهای بلندی نظیر دکتر اشرف نعمت را در سر می پرورانند.