قرارداد بخش دوم بند کجکی میان وزارت انرژی و آب افغانستان و شرکت خصوصی بین المللی «هفتاد و هفت» در ارگ ریاست جمهوری افغانستان امضا شد. مقام‌های وزارت انرژی و آب افغانستان می‌گویند که با تکمیل شدن بخش دوم، ظرفیت ذخیره سازی این بند به 2 میلیارد و 34 میلیون متر معکب خواهد رسید.
علی احمد عثمانی، وزیر انرژی و آب افغانستان در برنامه امضای این تفاهم‌نامه گفت که با پایان کار بخش دوم این بند، ظرفیت تولیدی آن به بیش از 150 میگاوات برق می‌رسد.
آقای عثمانی گفت که در کنار تولید برق، این بند باعث می‌شود که 100 هزار هکتار زمین را آبیاری کند.
بند کجکی در سال 1953 توسط یک شرکت امریکایی در ولسوالی کجکی ولایت هلمند به منظور کنترول سیلاب ها، آبیاری زمین های زراعتی و تولید انرژی برق احداث شد. بر اساس برنامه ی مشخص، از آغاز اعمار پروژه بند کجکی در دو فاز طرح ریزی شده بود که تا سال ۱۳۵۴ خورشیدی توربین شماره یک و سوم آن با ظرفیت ۳۳ میگاوات برق ساخته شد؛ اما کار نصب سایر توربین‌ها به دلیل جنگ‌های داخلی تا کنون تکمیل نشده بود.
رشد سکتور خصوصی
مقام‌های وزارت انرژی و آب افغانستان می‌گویند که رشد سکتور خصوصی و زیر بناهای افغانستان یکی از برنامه های عمده وزارت انرژی و آب این کشور می باشد.
علی احمد عثمانی، وزیر انرژی و آب افغانستان می‌گوید که با درنظر داشت نیازمندی افغانستان به انرژی، سرمایه گذاری روی این بخش یکی از اولویت های آنان به شمار می رود. او اضافه کرد که به همین منظور وزارت انرژی و آب افغانستان، برنامه پنج‌ساله خودکفایی انرژی را طرح کرده است.
مقام‌های وزارت انرژی و آب افغانستان می‌گویند که برای اجرای طرح پنج‌ساله خودکفایی انرژی، آنان به سرمایه بیشتر از 5 میلیارد دالر ضرورت دارند که این مقدار پول در بخش تولید، انتقال، توزیع انرژی و همچنان مطالعات فنی در حوزه انرژی به مصرف خواهد رسید.
آقای عثمانی گفت که وزارت انرژی و آب افغانستان برای پررنگ شدن نقش سکتور خصوصی دو برنامه‌ی اساسی را روی دست دارد. خصوصی سازی سکتور انرژی و بستر‌سازی برای جلب سرمایه‌گذاری ملی و بین المللی از جمله برنامه‌های است که آنان برای رشد سکتور خصوصی دارند.
به گفته‌ی مقام های وزارت انرژی و آب، حمایت حکومت وحدت ملی افغانستان از بخش خصوصی، یگانه عامل راه افتادن پروژه های ملی و بزرگ در این کشور است. مقام های این وزارت می گویند که وزارت انرژی و آب نیز در کنار حمایتهای دولت از این بخش حمایت خواهد کرد. آقای عثمانی گفت که زمینه گسترده را برای مشارکت تمام شرکت های خصوصی در پروژه های که اخیرا توسط وزارت انرژی و آب اعلام شده فراهم ساخته اند. او به عنوان نمونه از پروژه انرژی خورشیدی در ولایت قندهار و همچنان ۲۰ پروژه دیگر این وزارت در ولایت های مخلتف نام برد.
همکاری‌های منطقه‌ای انرژی
مقام‌های حکومت افغانستان می‌گویند که رسیدن به خودکفایی انرژی در این کشور، درتضاد با منافع هیچ کشور همسایه نیست.
با این وجود حکومت افغانستان تلاش دارد که قدمی را برای توسعه انرژی وگامی برای ثبات انرژی منطقه‌ای بردارد. این مقام‌ها باور دارند که این قدم‌ها به نوعی به نفع کشورهای همسایه‌ی افغانستان نیز می‌باشد.
وزیر انرژی و آب افغانستان می‌گوید که با موقعیت جفرافیایی که این کشور دارد، افغانستان می‌تواند پل ارتباطی میان آسیای مرکزی و آسیایی جنوبی برای تامین نیازهای متفاوت و تامین منبع انرژی باشد.
آقای عثمانی با اشاره به پروژه مشترک انرژی افغانستان با کشورهای منطقه از جمله پروژه کاسا یک‌هزار و پروژه تاپی، گفت که این قدم‌های افغانستان در بخش انرژی به نوعی اتحاد را میان کشورهای منطقه ایجادکرده است.
پیامدهای بزرگ
به گفته‌ی مقام‌های وزارت انرژی و آب افغانستان، این پروژه بعد از سه سال تکمیل شده و به بهره برداری سپرده خواهد شد. علی احمد عثمانی وزیر انرژی و آب افغانستان در برنامه امضای تفاهم نامه بخش دوم این بند، گفت که این بند از نگاه ذخیره آبی، تقریبا یک و نیم برابر بند سلما می‌باشد و همچنان از لحاظ تولید برق بیشتر از دو برابر بند سلما، برق تولید خواهد کرد.
به گفته‌ی مقام‌های وزارت انرژی، ارتفاع این بند آبی 100 متر، پهنای آن 2290 متر و ظرفیت تخلیه ی آن 1.2 ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﻣﺘﺮ مکعب می باشد. آقای عثمانی تاکید کرد که “با تکمیل شدن مرحله دوم بند کجکی، این بند به یکی از بندهای بزرگ منطقه تبدیل خواهد شد.”
مرحله دوم بند کجکی قرار بود که در سال ۱۳۵۸ شروع شود اما به دلیل بحران و جنگ های که در افغانستان به وجود آمد کار آن به تعویق افتاد. اکنون با تصویب قانون خدمات انرژی، زمینه و بسترهای برای سرمایه گذاری های شرکت های خصوصی فراهم شده است.
بصیر عظیمی سخنگوی وزارت انرژی و آب در گفتگو با خبرنامه گفت که با تکمیل شدن هردو بخش بند کجکی کنترول دولت افغانستان بالای آب های هیرمند بیشتر می‌شود. او اضافه کرد که “عزم و اراده ما این است که این دو پروژه هم‌زمان به پایان برسد، با تکمیل کار این بند زمینه برای اجرای قرارداد هیرمند برای اولین بار مساعد خواهد شد.”
اعتراض ایران
گفته می شود وزارت خارجه ایران به وزارت خارجه افغانستان نامه اعتراضی فرستاده و ادعا کرده که افغانستان حق آب این کشور را از رود‌خانه هیرمند بسته است. دویچه وله نوشته است که گزارش‌های هم در ایران به نشر رسیده اند که گویا افغانستان با ساختن بند کجکی در دریای هیرمند خواسته است تا آب تالاب هامون ایران را خشک کند.
به نقل از «دویچه وله» مقام‌های ایرانی گفته اند که افغانستان حق آب این کشور را بر مبنای «قرارداد پاریس» نمی‌دهد و به همین دلیل تالاب هامون هیرمند خشک شده است.
مقام های ایرانی گفته اند که ایجاد بندکجکی منجر به خشک شدن هامون ایران شده است و همچنان ۱۴هزار تن که در هامون مشغول پیشه صیادی بوده اند، بیکار شده اند.
اما مقام‌های افغانستان می‌گویند که دلیل کم‌آبی هامون خشکسالیهای پی هم و کم آبی هیرمند است. این مقام‌ها می‌گویند که دولت ایران از آب دریای هیرمند بیش از حق خود که در قرارداد پاریس ذکر شده بود، تا چهار برابر استفاده کرده است. مقام‌های افغانی تاکید کرده اند که این استفاده زیاد و بیش از حد آب و ایجاد ذخیره‌گاه‌ها توسط ایران باعث کم شدن آب هامون شده است.
افزودن دیدگاه