یازده روز از ورود گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی افغانستان به کابل می‌گذرد. او هفت ماه پس از امضای توافق‌نامه‌ی صلح با دولت افغانستان پس از 20 سال غیبت از کابل و 15 سال زندگی مخفیانه، به تاریخ 14 ثور به کابل آمد.
ارگ ریاست جمهوری افغانستان از آقای حکمتیار استقبال ویژه ای کرد. او همراه با رییس جمهور غنی در ارگ ریاست جمهوری سخنرانی کردند. پیوستن گلبدین حکمتیار به روند صلح و آمدن او به کابل بحث‌های زیادی را به دنبال داشته است. شماری در مخالفت با او اعتراض کردند و شماری به شمول رهبران جهادی، به دیدار او به خانه‌اش رفتند. ناظران می گویند که آقای حکمتیار آمده است تا حامی دولت افغانستان باشد و پس از این فعالیت‌های سیاسی‌اش را از سر بگیرد.
گلبدین حکمتیار برای بار نخست در ولایت لغمان در انظار عمومی ظاهر شد، پس از آن به ولایت شرقی ننگرهار سفر کرد و سپس به کابل آمد. ورود او در کابل حاشیه هایی زیادی نیز داشت؛ هواداران مسلح او باشندگان شهر کابل را نگران کرده بودند.
حکمتیار یکی از رهبران جهادی خبرساز و جنجالی در چهار دهه‌ی اخیر در افغانستان بوده است. از تلاش او برای رسیدن به قدرت تا جنگیدن با احزاب دیگر در دهه نود میلادی و تا ایستادن در برابر نیروهای خارجی و دولت افغانستان و اینک پیوستن او به روند صلح همه تیترهای درشتی اند که با نام او گره خورده است.
تماس با طالبان
گلبدین حکمتیار در نخستین روز حضورش در کابل طالبان را برادر خواند و گفت که “بگذارید رسانه‌ها انتقاد کنند من به طالبان برادر خطاب می‌کنم.” او تاکید کرد که “طالبان بیایند و عوامل حضور و بهانه حضور خارجی را در کشور ختم کنند.”
پیش از او حامد کرزی، رییس جمهور پیشین طالبان را “برادران ناراضی” خطاب می‌کرد که به گفته او فریب بیگانگان را خورده‌اند و در مقابل دولت می‌جنگند. او در محفل پذیرایی از حکمتیار در ارگ ریاست جمهوری نیز طالبان را برادر خواند و گفت که «من آنها (طالبان) را سر از امروز وطندار یا هموطن برادر خطاب می‌کنم.”
عبدالله عبدالله، رییس اجرایی حکومت وحدت ملی افغانستان اما خطاب به حکمتیار گفت که برای این‌که “توصیه شما به جا شده باشد، به اجازه‌ی تان آنان (طالبان) را برادران حکمتیار صاحب می‌گوییم.”
به تازگی حزب اسلامی به رهبری گلبدین حکمتیار اعلام کرده است که با شماری از رهبران سیاسی گروه طالبان برای پیوستن به روند صلح با رهبران حزب اسلامی در تماس هستند.
قریب‌الرحمان سعید، مسئول کمیته فرهنگی و مطبوعاتی حزب اسلامی افغانستان گفته است که تماس این حزب با گروه طالبان براساس دعوت حزب اسلامی از این گروه، برای پیوستن به روند صلح است. این مقام حزب اسلامی گفته است که از زمانی که گلبدین حکمتیار در ارگ ریاست جمهوری افغانستان طالبان را برادر خطاب کرد، شماری از رهبران سیاسی طالبان با رهبر حزب اسلامی افغانستان در تماس شده اند.
این رهبران سیاسی گروه طالبان که هویت شان فاش نشده در باره “اعاده حقوق و تضمین‌های” با گلبدین حکمتیار صحبت کرده‌اند. آقای سعید گفته است که مسئولان سیاسی و مشاوران گروه طالبان متعقدند که راه حل مسایل افغانستان جنگ نیست و باید برای حل آن راه های مذاکره و گفت‌وگو را اختیار کرد.
اما گروه طالبان با نشر اعلامیه‌یی این ادعای حزب اسلامی افغانستان را رد کرده و گفته است که در این باره هیچ‌گونه تماسی گرفته نشده و مسئولان حزب اسلامی باید از پروپاگند خود داری کنند.
تقابل و دیدار
حزب اسلامی افغانستان و حزب جمعیت اسلامی افغانستان دو رقیب سنتی می باشند که در گذشته تا درگیری مسلحانه باهم به پیش رفته‌اند. پیوستن گلبدین حکمتیار به روند صلح بار دیگر موضوع رقابت این دو حزب را وارد بحث‌های سیاسی کرد.
گلبدین حکمتیار پس از آمدن به کابل در سخنرانی‌هایش به ساختار کنونی حکومت وحدت ملی حمله کرد و گفت تقسیم کنونی یک “تقسیم مقدس“ نیست. او خواستار ایجاد حکومت اسلامی شد و گفت که “باید به همه مخالفان دولت بگویند که نظام و حکومت به خواست تمام مردم و تمام طرف‌ها ساخته خواهد شد.”
حکمتیار ساختار کنونی حکومت وحدت ملی را “تقسیم جان کری” خواند و افزود که “به این تقسیم تاکید نکنید، این تقسیم، تقسیم مقدس نیست، نه تقسیمی از جانب خدا است نه از جانب مردم و نه هم مطابق قانون اساسی.”
پس از آن حزب جمعیت اسلامی افغانستان در پیوند به پیوستن حزب اسلامی به رهبری گلبدین حکمتیار اعلامیه‌یی را منتشر کرد و در آن از حکمتیار خواست از “کاربرد ادبیات کنایه‌آمیز فاصله بگیرد.”
در این اعلامیه آمده بود که “ادبیات فضای سیاسی کنونی با ادبیات دوره جنگ‌های تحمیلی تفاوت بنیادین دارد و جمعیت اسلامی در این فضای جدید زندگی می‌کند. از حزب اسلامی به رهبری انجینیر گلبدین حکمتیار نیز می‌خواهد تا از کاربرد ادبیات کنایه‌آمیز به آدرس جمعیت اسلامی و مقاومت ملی که مخالف روح جمعی فضای سیاسی کشور است، فاصله گرفته شود.”
چهار روز بعد از آن، گلبدین حکمتیار به خانه‌ی صلاح‌الدین ربانی، رییس حزب جمعیت اسلامی افغانستان رفت و به روح شهید صلح، برهان‌الدین ربانی و قهرمان ملی افغانستان، احمدشاه مسعود دعا کرد. صلاح‌الدین ربانی با نشر تصاویری از دیدار با گلبدین حکمتیار در صفحه‌ی رسمی فیسبوک خود نوشت که او در این دیدار “بر ضرورت کار برای تأمین صلح به عنوان اولویت و نیاز کنونی جامعه افغانستان و اتحاد و همبستگی میان گروه‌های مختلف سیاسی” تاکید کرده است.
آقای ربانی گفته است که جمعیت اسلامی در شرایط کنونی بر ضرورت تقلیل مخالفت‌های غیرسازنده میان گروه‌های مختلف سیاسی و رقابت سالم و سازنده تاکید کرده است.
اهانت به قربانیان جنگ
گلبدین حکمتیار متهم به نقض حقوق بشر و کشتار مردم کابل در جنگ‌های داخلی در افغانستان است. کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان پس از امضای توافق‌نامه صلح دولت با حزب اسلامی افغانستان، از گلبدین حکمتیار خواست تا از بازماندگان قربانیان و آن‌چه در گذشته انجام داده است، رسماً معذرت بخواهد.
دیدبان حقوق بشر نیز پس از ورود حکمتیار به کابل با نشر گزارشی اعلام کرد که بازگشت رهبر حزب اسلامی “یادآوری ترسناکی” در این مورد است که چگونه رهبران گروه‌های جنگی مشغول به‌دست آوردن قدرت هستند، درحالی که قربانیان آنها از هر نوع شیوه دسترسی به عدالت محروم اند.
پس از آن و به تازگی امرالله صالح رییس روند سبز افغانستان و وزیر دولت در امور تعیینات و اصلاحات در نهادهای امنیتی و دفاعی گلبدین حکمتیار را به اهانت به قربانیان جنگ در افغانستان متهم کرده است.
آقای صالح با روند صلح مخالفت ندارد اما از شیوه‌ی استقبال حکومت از حکمتیار انتقاد کرده و گفته است که “وقتی یک آدم در هفده سال فتوای مرگ ما را میدهد، و هفده سال خرابی را تمویل می‌کند، هفده سال در برابر مملکت خود در یک کشور خارجی نشسته است و به کمک آن هرآنچه که از دستش می آید بر ضد کشور و دولت خود صادر می کند، برای او یک صحنهی بسیاربزرگ را ساختند که تو بیا لکچر به مردم بتی؛ برای یک ساعت وده دقیقه، و هیچ نوع تمکینی هم به شهدای هفده سال اخیر مردم افغانستان هم نکن، این به نظرم یک اشتباه بود.”
پیش از این نیز روند سبز از حکومت افغانستان خواسته بود تا به گلبدین حکمتیار تفهیم نماید تا مواد توافق‌نامه صلح با دولت را رعایت کند.
دیدار با رهبران سیاسی
گلبدین حکمتیار برای بیست سال از کابل و میدان سیاست افغانستان به دور بوده است. او در این مدت هیچ نشستی با رهبران سیاسی افغانستان نداشته است. پس از آمدنش به کابل، شماری از رهبران سیاسی افغانستان به دیدارش رفته و با او گفت‌وگو کرده‌اند.
حامد کرزی، رییس جمهور پیشین افغانستان عکسی از دیدارش را با گلبدین حکمتیار در صفحه‌ی رسمی فیسبوکش منتشر کرده و گفته است که در اقامت‌گاه حکمتیار با رهبر حزب اسلامی دیدار کرده است.
کریم خلیلی، معاون پیشین رییس جمهور افغانستان و رهبر حزب وحدت اسلامی افغانستان نیز به روز دوشنبه، 18 ثور، به اقامت‌گاه حکمتیار در دارالامان رفت و با او دیدار کرد. دو رهبر در این دیدار بر ضرورت تامین صلح و ثبات در افغانستان و همکاری مردم و جریان‌های سیاسی بر فایق آمدن چالش‌های این کشور تاکید کرده‌اند.
همزمان با حضور حکمتیار در کابل، به تازگی حزب وحدت اسلامی افغانستان به رهبری کریم خلیلی اجلاس سیاسی-مشورتی را با حضور رهبران سیاسی در تالار لویه جرگه برگزار کرد. آقای خلیلی در این نشست گفت وضعیت جاری افغانستان ایجاب می‌کند که تمام نیروهای سیاسی به‌خاطر بیرون رفت از وضعیت کنونی باهم متحد شوند و هشدار داد که تداوم جنگ، افغانستان را بیشتر به جنگ نیابتی می‌کشاند.
رهبر حزب اسلامی افغانستان روز یک‌شنبه به فاتحه پیر سید احمد گیلانی، رییس پیشین شورای عالی صلح رفت. همچنان او در مهمانی که از سوی رییس مجلس نمایندگان تدارک دیده بود، شرکت کرد و عبدلرووف ابراهیمی به او چپن قندوزی تحفه داده است.
جذب نیروهای حزب اسلامی
براساس موافقت‌نامه صلح دولت افغانستان با حزب اسلامی افغانستان، کابل متعهد شده تا افراد و فرماندهان واجد شرایط قانونی مربوط به حزب اسلامی را که علاقمند به خدمت باشند، جذب نیروهای دفاعی و امنیتی افغانستان نمایند.
دو روز پیش سخنگوی حزب اسلامی افغانستان گفته بود که فهرست بیش از 3500 نفر از جنگجویان این حزب به حکومت افغانستان سپرده شده تا در نهادهای امنیتی استخدام شوند. قریب‌الرحمان سعید، از سخنگویان این حزب گفته بود که “فهرست 3500 تا 4000 تن از درجه‌دارانی که در گذشته ترک وظیفه کرده بودند، به وزارت دفاع سپرده شده است.”
اما دولت وزیری، سخنگوی وزارت دفاع افغانستان از وجود چنین فهرستی اظهار بی‌خبری می‌کند و می‌گوید تاکنون وزارت دفاع ملی چنین فهرستی از سوی حزب اسلامی افغانستان دریافت نکرده است. آقای وزیری در گفت‌وگو با خبرنامه گفت که ارتش افغانستان یک ارتش با خدمت داوطلبانه است و هرکسی می‌تواند به این ارتش بپیوندد.
از سوی هم، حزب اسلامی افغانستان گفته است که نظامیان این حزب جنگ‌افزارهای دست‌داشته‌ی شان را به زمین نخواهند گذاشت.
قریب‌الرحمان سعید به تاریخ 20 ثور امسال گفته است هیچ‌کسی زندگی نظامیان این حزب را نمی تواند تضمین نماید و آنان برای حفاظت از جان خود باید مسلح باشند. او تاکید کرده است که این نظامیان در برابر دولت افغانستان نخواهند جنگید.
رهایی 55 زندانی
براساس توافق‌نامه صلح، دولت افغانستان متعهد شده بود که زندانیان مربوط به حزب اسلامی که به دلایل فعالیت‌های سیاسی و نظامی زندانی شده و دعوی حق‌العبدی علیه آنان وجود داشته باشد، رها می‌سازد. در مقابل حزب اسلامی افغانستان متعهد گردیده بود تا افراد رها شده این حزب دوباره به میدان جنگ علیه دولت نرفته و به هیچ گروه مسلح غیرقانونی و تروریستی نپیوندند.
براساس همین ماده توافق‌نامه، اولین گروه زندانیان حزب اسلامی به تاریخ 12 ماه ثور از زندان پلچرخی آزاد شد. قرار بود 68 تن از زندانیان آزاد شوند اما 55 نفر آزاد شدند و 13 زندانی دیگر قرار است در روزهای آینده از زندان آزاد شوند. گلبدین حکمتیار در سخنرانی‌های خود گفته است که در پی کسب قدرت و شریک شدن در دولت نیست و آمده تا این دولت را حمایت و برای آوردن صلح تلاش کند.
افزودن دیدگاه