وزارت امور خارجه افغانستان از آغاز دوباره نشستهای گروه هماهنگی چهارجانبه افغانستان، پاکستان، امریکا و چین خبر داده و میگوید که در ادامه نشستهای قبلی، گفتوگوهای صلح این بار به تاریخ 16 اکتوبر/ دوشنبه 24 میزان سال جاری در مسقط، پایتخت عمان برگزار میشود.
احمد شکیب مستغنی، سخنگو و رییس اطلاعات عامه وزارت امور خارجه افغانستان به خبرنامه گفت که در این نشست یک هیأت عالی رتبه این کشور که در آن نمایندگانی از وزارت خارجه و شورای عالی صلح افغانستان حضور خواهند داشت، شرکت میکنند.
گفتوگوهای چهارجانبه صلح در حالی قرار است تا روز دیگر در عمان از سر گرفته شود که پیش از این پنج نشست گروه هماهنگی چهارجانبه برگزار شده است. آخرین نشست گروه هماهنگی چهارجانبه در مورد صلح افغانستان در ماه ثور سال گذشته خورشیدی در اسلامآباد، پایتخت پاکستان، برگزار شد.
در این نشست اشتراک کنندگان بر ضرورت صلح از طریق گفتوگو تاکید کردند. پیش از آن در چهارمین نشست گروه چهارجانبه صلح افغانستان توافق شده بود که طی چند هفته، دولت پاکستان گروه طالبان را به میز مذاکره بیاورد و سپس نخستین دور صحبتهای رو در رو میان دولت افغانستان و گروه طالبان انجام شود.
اما ادامه این گفتوگوها متوقف شد. دولت افغانستان اعلام کرده بود که پاکستان به تعهدات خود عمل نکرده و در کار مبارزه با تروریزم و کشاندن طالبان بر سر میز گفتوگوهای صلح با افغانستان، صادق نبوده است.
حالا و پس از وقفهای طولانی، ششمین نشست گروه هماهنگی چهارجانبه افغانستان، پاکستان، امریکا و چین درحالی برگزار میشود که تنش میان افغانستان و پاکستان نیز بالا گرفته است. روابط دو کشور پس از آن تیره شد که یک انفجار بزرگ در کابل چند صد کشته و زخمی برجای گذاشت.
افغانستان پاکستان را متهم به حمایت از تروریزم میکند. در سال جاری چندین بار مقامهای حکومت افغانستان از پاکستان انتقاد کردهاند. این انتقادها تا آنجا پیش رفت که محمد اشرف غنی، رییسجمهور افغانستان اعلام کرد کشورش اول باید با پاکستان صلح کند سپس با طالبان.
در این تیرگی روابط، چندی پیش رییسجمهور افغانستان با نخست وزیر پیشین پاکستان، نواز شریف، در حاشیه نشست شانگهای در مورد استفاده از مکانیزم نشست گروه هماهنگی چهارجانبه به منظور اقدامات قوی و مشخص علیه گروههای تروریستی توافق کرده بودند. دو طرف همچنان توافق کرده بودند تا از نشست گروه هماهنگی چهارجانبه برای گسترش صلح در افغانستان استفاده نمایند.
نشست عمان
پاکستان پس از اعلام استراتژی جدید امریکا برای افغانستان و آسیای جنوبی فشارهای زیادی را تحمل میکند. دونالد ترامپ در استراتژی جدیدش بر از بین بردن پایگاههای امن گروههای تروریستی در خاک پاکستان تاکید کرد و گفت که دیگر حمایت پاکستان از گروههای تروریستی برای امریکا قابل قبول نیست.
در ادامه فشارها بر پاکستان، کشورهای عضو بریکس (چین، هند، برزیل، روسیه و افریقای جنوبی) نیز در قبال این کشور موضع گرفتند. این کشورها در اعلامیهای، پاکستان را بهعنوان نگرانی امنیتی منطقه اعلام کردند.
اکنون وزارت خارجه افغانستان میگوید در نشست عمان که ادامه نشستهای قبلی گروه هماهنگی چهارجانبه است، روی عملی شدن تعهداتی که در گذشته سپرده شده و نقشه راهی که برای گفتوگوهای صلح ترسیم شده بود، بحث صورت میگیرد. در نشست عمان، راههای مشخص برای چگونگی عملیشدن این تعهدات جستجو خواهد شد.
آقای مستغنی گفت: «مگر متأسفانه به این دلیل ادامه نیافت که تعهدات عملی نشد و برای عملی شدن نقشه راه گامی برداشته نشد، عمدتا از جانب پاکستان. حالا که پاکستان برای همکاری با روند صلح به رهبری و مالکیت افغانستان تعهدات تازه دارد و همچنان برای مبارزه موثر با تروریزم. با اعلام شدن استراتژی امریکا زمان این رسیده که پاکستان برای مبارزه جدی و صادقانه، گامهای عملی بردارد.»
در نشست گروه هماهنگی چهارجانبه صلح، طرفهای اصلی افغانستان و پاکستان هستند و آمریکا و چین بهحیث ناظر در آن شرکت میکنند. اکنون افغانستان ادامه این گفتوگو را مهم میخواند و میگوید که در نشست دو روز بعد عمان نیز، اهداف مشخص و راههای رسیدن به صلح تعیین میشود.
فشار بیشتر
در همین حال مولوی عبدالخبیر اوچقون، معاون شورای عالی صلح افغانستان میگوید نشست عمان، احیای جلسات قبلی است که در گذشته بهخاطر عدم صداقت پاکستان بینتیجه پایان یافته بود.
او در گفتوگو با خبرنامه گفت که پس از اعلام استراتژی جدید امریکا برای افغانستان و آسیای جنوبی، پاکستان در نتیجه فشارهای کشورهای بینالمللی و منطقه مجبور شده که با شرکت در این نشست، خود را از انزوایی که دامنش را گرفته، بیرون کند.
به گفته او، نشست عمان، صلح دولت با دولت میان افغانستان و پاکستان است که در حضور آمریکا و چین، یکبار دیگر پاکستان مورد آزمایش قرار میگیرد که تا چه اندازه در راستای تأمین امنیت و صلح در افغانستان و منطقه از نظر عملی پابند است.
آقای اوچقون گفت: «جامعه جهانی و کشورهای منطقه معتقد شده که جنگ در افغانستان از خارج صادر و طراحی میشود. به همین خاطر این بار شانههای پاکستان را محکم میگیرند تا تن بدهد که در افغانستان و منطقه صلح بیاید.»
مجلس سنای افغانستان نیز از برگزاری نشست عمان استقبال کرده و آن را برای صلح افغانستان مهم خوانده است. شماری از اعضای این مجلس گفتهاند که برگزاری نشست چهارجانبه در عمان برای تأمین صلح در افغانستان یک فرصت خوب است که حکومت این کشور باید از این فرصت به خوبی استفاده کند.
غیبت طالبان
در نشستهای قبلی چهارجانبه افغانستان، پاکستان، امریکا و چین، طالبان حضور نداشتند و این گفتوگو بدون حضور نمایندگان طالبان برگزار گردید. این بار نیز طالبان در این نشست حضور ندارند.
اوچقون معاون شورای عالی صلح افغانستان به خبرنامه گفت که از طالبان برای شرکت در این نشست دعوت نشده است و آنان در نشست مسقط حضور نخواهند داشت. زیرا به گفته او، بحث اصلی این است که افغانستان مدعی است که پاکستان به تروریزم پناه داده و آنان را تمویل و تجهیز میکند.
از سوی دیگر طالبان نیز گفتهاند که تاکنون دعوتنامهای برای شرکت در نشست عمان دریافت نکردهاند و کسی از این گروه در این نشست شرکت نمیکند.
راه دشوار صلح
ششمین نشست گروه هماهنگی چهارجانبه صلح افغانستان درحالی برگزار میشود که طالبان در واکنش به اعلام استراتژی جدید امریکا بر دوام جنگ تاکید کرده و گفته شده که در برابر این استراتژی به جنگ خود ادامه میدهند.
به باور کارشناسان این موضع طالبان، آینده گفتوگوهای صلح افغانستان را در حالت ابهام قرار داده و بسیاری از شهروندان افغانستان به برقراری صلح از مجرای چنین نشستهایی، خوشبین نیستند.
اما حکومت افغانستان این بار با تاکید بر عملیشدن تعهدات پاکستان به عمان میرود و میگوید که تنها عملیشدن این تعهدات است که میتواند به صلح و امنیت در منطقه کمک کند.
به باور مقامات افغانستان، پاکستان تنها با اجرای صادقانه تعهداتش میتواند، منطقه را به صلح و امنیت نزدیک سازد. از بین بردن پناهگاههای تروریستان در خاک پاکستان و قطع حمایتهای مالی و نظامی از این گروهها، رویایی است که مردم افغانستان سالهاست در انتظار آن نشستهاند اما هرگز صداقتی در این راستا ندیدهاند.