طالبان حاکم بیشتر از شش درصد اراضی افغانستان

طالبان که در زمان حاکمیت شان بالاتر از 90 درصد خاک افغانستان را زیر کنترول داشتند. حالا این میزان به چیزی در حدود 6.4 درصد رسیده است.

اما، این درصدی برای حکومت وحدت ملی که باید حاکمیتش را در سراسر  افغانستان تحکیم نماید و شهروندان افغان رقم تکان دهنده‌ای می باشد.

سیگار، یا اداره‌ای بازرس ویژه‌ امریکا از روند بازسازی افغانستان در گزارش سه ماهه‌اش از وضعیت جنگ و صلح این کشور خبرهای ناخوشایندی در باره میزان حاکمیت دولتی دارد.

بر بنیاد گزارش سیگار، طالبان در سال 2016 میلادی، دست کم 6.4 درصد اراضی افغانستان را زیر اداره‌ای شان دارد. این درصدی 26 ولسوالی را  در 11 ولایت در بر می‌گیرد.

در کنار آن، طالبان 23 ولسوالی دیگر را زیر تهدید شان قرار داده اند. یعنی  در کل، 47 ولسوالی از مجموع 407 ولسوالی حاضر در جغرافیای افغانستان، یا زیر تهدید طالبان است و یا هم زیر ادارۀ مستقیم این گروه.

وزارت دفاع افغانستان اما می‌گوید، در بخش ارایه گزارش‌ها باید از دقت بیشتر کار گرفته شود. به گفتۀ رادمنش، معاون سخنگوی این وزارت، هم اکنون تنها 9 ولسوالی زیر تهدید طالبان است. به گفتۀ رادمنش ” دولت در تمام بخش‌ها و ولسوالی‌ها حضورش را دارد.”

اما، به گفته‌ای این مقام وزارت دفاع ” جنگ در بسیاری از بخش‌های افغانستان جریان دارد و نمی‌شود گفت که این ولسوالی یا آن ولسوالی کاملن زیر ادارۀ طالبان قرار دارد.”

حکومت افغانستان مدعی است که بیش از 70 درصد اراضی این کشور را زیر اداره‌اش دارد. هرچند، یکی از پژوهشگران مرکز مطالعات بین المللی استراتژیک در امریکا به این باور است که ” به هیچ صورت نمی‌شود به این رقمی که دولت افغانستان 70 درصد اراضی را زیر ادارۀ شان دارد، باور کرد.”

اما عبدالرزاق مجاهد، که خود را عضو گروه طالبان معرفی می‌کند در گفتگو به خبرنامه گفته که این گروه تسلط شان را بر 26 ولسوالی افغانستان تأیید می‌کند. او، در پیوند به گفته‌های وزارت دفاع افغانستان که گفته است، طالبان تنها 9 ولسوالی را زیر تهدید شان قرار دارد، گفته که این مساله هنوز مورد تایید آنان نیست.

سقوط ولسوالی خانشین در هلمند

همزمان با نشر گزارش سیگار، از ناوقت های دیروز تا ساعاتی پیش، نبرد شدید میان نیروهای امنیتی و طالبان در ولسوالی خانشین ولایت هلمند جریان داشت. طالبان شام روز پنجشنبه حملۀ بزرگی را بر پوسته‌های این ولسوالی آغاز کرده بودند. این نبرد تاکنون به کشته  شدن 20 تن از سربازان افغان و جنگجویان انجامیده است.  هرچند، سخنگوی والی هلمند می‌گوید جنگ هنوز در این ولسوالی ادامه دارد، اما مجید آخندزاده، معاون شورای ولایتی ولایت هلمند سقوط این ولسوالی را به دست طالبان تأیید کرده است.

از سوی دیگر، طالبان نیز در حساب های تویتری خود تأیید کرده اند که: ” صبح امروز، ولسوالی خانشین ولایت هلمند را پس از دو روز نبرد به تصرف شان در آورده اند.”

پیشتر معاون والی هلمند به رییس جمهور غنی هشدار داده بود که طالبان قصد دارد تمام ولایت هلمند را زیر اداره‌ای شان در بیاورند.

در گزارش سیگار آمده که امریکایی‌ها باور دارند ” نیروهای امنیتی در هلمند از ناتوانی، ضعف مدیریت و فساد اداری در این ولایت سخت رنج می‌برند.”

در کنار آن، وزارت دفاع امریکا در گزارش مستقلی دیگر نوشته است که” با آن که در هلمند در مقایسه با دیگر ولایت‌ها سربازان جنگی بیشتری وجود دارد؛ اما آنان با جنگ افزارهای سبک مهجز هستند و توانایی جنگی زیادی در دست دارند.”

بر بنیاد این گزارش وزارت دفاع امریکا ” نیروهای پولیس محلی در هلمند، بیشتر از سربازان ارتش در نبردهای هلمند جان باخته اند.”

علت این مساله هم تجهیزات ضعیف این نیروها و آموزش‌های ناکافی برای این نیروها شمرده شده است.

اما، هلمند همیشه یکی از میدان‌های تاخت و تاز طالبان در چهارده سال گذشته بوده است. یکی از اعضای شورای ولایتی ولایت هلمند در گزارش سیگار گفته است که از میان 13 ولسوالی هلمند، تنها 2 ولسوالی امنیت دارد.

هلمند، یکی از مراکز مهم تولید تریاک است. 90 درصد تمام تریاک مورد نیاز جهان از ولایت هلمند بدست می‌آید؛ ولایتی که در سال‌های گذشته بیشتر بودجه نظامی طالبان را در نبرد در برابر حکومت مرکزی فراهم می‌کرد. حمله‌های طالبان بر این ولایت بیشتر انگیزۀ بر کنترول تریاک دارد.

تلفات سنگین نیروهای امنیتی

بر بنیاد گزارش ارتش امریکا از اوضاع امنیتی افغانستان، سربازان ارتش در سال 2015 میلادی 6637 کشته داده اند و بیش از 12470 تن دیگر شان زخمی شده اند. اما، تنها در دو ماه اول سال 2016 میلادی 820 سرباز امنیتی کشته و نزدیک به 1400 تن دیگر شان زخمی شده اند. در کنار آن، روزانه 4 سرباز افغان در نتیجه انفجار ماین‌های کنار جاده‌ای جان‌های شان را از دست می‌دهند.

بر بنیاد گفته‌های برخی مقام‌های که در گزارش سیگار از زبان شان سخن زده شده، نیمی از تلفات تمام نیروهای امنیتی افغان تنها در هلمند اتفاق افتاده است.

افغانستان اروپای دوم نخواهد شد!

ظاهرن، نیروهای خارجی حاضر در افغانستان از عمق مشکلات و چالش های امنیتی-سیاسی در این کشور آگاهند. در گزارش سیگار، از زبان جنرال جان نیکولسن، آمده که ” ما دنبال آن نیستم که افغانستان را به یک جامعه مثل جامعه اروپا بدل بسازیم، ما اینجا باید یک مقدار نیرو را جا به جا کنیم تا از تهدیدهای احتمالی تروریستی جلوگیری کرده باشیم.”

اما، برخی مقام های دیگری نظامی امریکا به این باور است که افغانستان به حمایت های بیشتری نظامی نیاز دارد. در غیر این صورت، به گفته آن ها، این کشور روزهای تیره تر در پیش خواهد داشت.

جنرال جوزیف دانفورد، فرمانده پیشین نیروهای ماموریت قاطع ناتو در افغانستان گفته است که ” ما در یک وضعیت خیلی حساس در افغانستان هستیم. اگر اقدامات بیشتر و سنجیده شده بیشتری نداشته باشیم، سال 2016 بهتر از سال 2015 نخواهد بود و صد البته، ممکن است این سال بدتر از سال 2015 باشد.”

تاثیرات مرگ اختر منصور

در گزارش سیگار بر اهمیت گفتگوهای صلح دولت افغانستان با طالبان نیز اشاره شده است. بر بنیاد این گزارش، با کشته شدن ملا اختر منصور ” جنگ در افغانستان شدت گرفت و چشم انداز روند صلح حکومت افغانستان در حاله ی از ابهام باقی ماند.”

هرچند، امریکایی ها در پی کشته شدن ملا اختر منصور، رهبر پیشین طالبان در ماه می همین سال در بلوچستان گفته بودند که وی از موانع بر سر راه صلح در افغانستان بود و کشته شدن وی را به فال نیک گرفتند.

حکومت افغانستان حالا می گوید که در زمان زندگی اختر منصور، حضور فزیکی او تاثیری بر گفتگوهای صلح حکومت افغانستان نداشت. شاه حسین مرتضوی، معاون سخنگوی کاخ ریاست جمهوری افغانستان به خبرنامه گفت که ” در زمان حیات اختر منصور، ما هیچ نشانه ای از طالبان مبنی بر پیوستن شان به روند صلح دریافت نکردیم. ما، همیشه در صلح را با طالبان باز گذشته ایم، اما آنان همیشه بر طبل جنگ کوبیدند.”

برخی رسانه های پاکستانی اخیرن گزارش های را نشر کرده اند که گویا اختر منصور در همان شب و روزهای پیش از کشته شدنش، می خواسته طرحی را برای آغاز گفتگوهای صلح با دولت افغانستان پیش کند. که البته، با کشته شدن ” تمام امید ها برای روند صلح از میان رفت.”

امیدواری های تازه

بدنبال نشست وارساو که حکومت افغانستان توجه جهان را برای کمک به افغانستان جلب کرد، حضور نظامی امریکایی ها در این کشور نیز بیشتر شد. حالا، نیروهای امریکایی صلاحیت های بیشتری برای سرکوب طالبان بدست آورده اند؛ حرکت های که این امیدواری را ایجاد  کرده که ممکن است طالبان همزمان با درخواست برای پیوستن به صلح و از سوی دیگر ادامه فشارهای نظامی بر آنان، سرانجام به میز مذاکره حاضر شوند.

مختار پدرام همکار این گزارش بوده است.