بیست و چهار ساعت از حملۀ خونین انتحاری بر هواداران جنبش روشنایی میگذرد. پیکرهای معترضان از جهان رفته، یکی یکی از بیمارستانهای شهر گردآوری میشوند. این پیکرها به مصلای شهید مزاری انتقال داده میشوند؛ جایی که همین مظاهره کنندگان دیروز راهپیمایی صلح آمیزشان را از آن جا آغاز کردند تا به عدالت و روشنایی برسند.
مصلای بابه مزاری پر از زنان، مردان، دختران و پسرانی است که برای به خاک سپاری عزیزان شان آمده اند.
برخی خانوادهها در مصلای بابه مزاری دیده میشوند که هنوز هیچ خبری از عزیزان شان بدست نیاورده اند. برای همین به مصلای شهید مزاری آمده اند تا از میان بقایای اجساد رویداد مرگبار دیروز، دست کم بفهمند آن که دنبال شان هست، دیگر نیست و باید صبوری و بردباری اختیار کنند.
فضای مصلا غمآلود و به شدت متاثر کننده است. مادرانی که برای پسران شان، زنانی که برای کودکان شان و کودکانی که برای پدران از دست رفتۀ شان سخت میگیریند.
داوطلبان جنبش روشنایی در حویلی مصلای بابه مزاری دستمالی،کفشی، ساعتی و یا هم کتاب و قلمی از شهیدان رویداد دیروز گرد آورده اند تا این گونه خانوادهها قادر شوند، عزیزان از دست رفتۀ شان را شناسایی کنند.
پیکرهای معترضان شهید، پس از مصلا به شهرک سبز انتقال مییابند؛ محلی که برای به خاک سپاری این معترضان شهید مشخص شده است.
تپۀ خاکی در نزدیک شهرک کوچیها و شهرک مهدیه در غرب شهر کابل.
قرار است این تپۀ خاکی به نام آرامگاه شهیدان روشنایی نام گزاری شود.
حدود چهار پیکر به خاک سپرده شده است. شمار شهدای فاجعه خونین دیروز به بیش از 80 تن رسیده است. انتظار میرود تا صد قبر حفر شود. تپهای که تا پیش از این حتا میزبان یک جسد هم نبوده، اما قرار است تا دو – سه شب دیگر، نزدیک به صد انسان را در آغوشش جا دهد. این شاید تلخ ترین حادثهی دو دهه گذشته افغانستان باشد.
پیر مردی که در این رویداد پسرش را از دست داده، دولت افغانستان را مقصر اصلی انجام این رویداد قملداد میکند. این در حالی است که رهبران حکومت وحدت ملی افغانستان بر انتقام گیری از عاملان این حمله خونین بر افراد بی گناه تاکید کرده و در عین حال، داعش مسولیت این حمله را برعهده گرفته است.
حکومت افغانستان گفته است که از وقوع این رویداد باخبر بوده. خطر احتمال حمله را نیز با معترضان در میان گذاشته. اما ظاهرن، در نتیجه سهل انگاری معترضان این فاجعه رخ داده است. با این حال، پرسش ساده این است که با آن که دولت از چنین طرح مرگبار آگاه بوده، چرا آن را در نطفه خنثا نکرده است؟
شاید همین پرسشها باعث شده که احمد بهزاد، از چهرههای مطرح جنبش روشنایی به مردم حاضر در آرامگاه شهیدان روشنایی گفت که ” ما برای تحقیق این رویداد به دولت باور نداریم. تا زمانی که جامعه جهانی تحقیق نکند، ما اجازۀ بررسی را نمیدهیم. اگر تحقیق نشود، فاصله ملت و دولت زیاد میشود.”
آقای بهزاد در باره ادامه کار جنبش روشنایی در پی این فاجعه میگوید که جنبش به راهش ادامه میدهد. او تاکید کرد که “خون ما از این شهیدان زیاد نیست. ما هم مانند آنها، خون خود را میدهیم که تبعیض کاهش یابد و مردم به حق خود برسد. ما تا آخرین قطرۀ خون خود در کنار آنها ایستاده ایم. حالا، تنها مساله برق نیست. مساله دادخواهی برای خون شهدای مان است و مساله تبعیض نظام مند در برابر مردم است.”
اما، در میان این همه عزادار، کسانی هم هستند که از شهید شدن عزیزان شان در این رویداد خرسند اند. مادری که در حمله خونین روز گذشته، فرزندش را از دست داده، میگوید افتخار میکند پسرش برای هدف والای شهید شده است. او میگوید که ” افتخار میکنیم به شهیدان خود. هدف که شهیدان ما داشت، جنبش روشنایی باید آن هدف را دنبال کند. نباید خون شهیدان مان را به هدر بدهند.”
احتمال میرود، روند خاک سپاری پیکرهای شهدای روشنایی تا یکی دو روز دیگر ادامه یابد.
شامگاه روز فاجعه دوم اسد، محمد اشرف غنی رییس جمهور افغانستان در یک پیام تلویزیونی، روز یک شنبه را روز ماتم ملی اعلام کرد.
امروز، برای همین منظور در کاخ ریاست جمهوری برای آرامش روح این شهیدان قرآن تلاوت شد و دعا خوانده شد. هرچند، رهبران سنتی هزارهها از جمله محمد محقق در دیگر رویدادهای این جنبش حضور نداشت، اما او در مراسم دعا خوانی برای شهیدان جنبش روشنایی حضور داشت.
همدردی جهان
فاجعه خونین دهمزنگ وجدان جهان را تکان داده است. این رویداد خونین محکومیتهای جهانی را در پی داشته است.
ایالات متحده امریکا
سخنگوی وزارت خارجۀ امریکا در گفتگویی با رسانهها این رویداد را شدیدا محکوم کرده است. جان کربی، سخنگوی این وزارت به رسانه ها گفت که ” عاملان این رویداد از آینده افغانستان نمایندگی نمیکنند و آرام نخواهند بود. حملههای از این دست تنها به قوی تر شدن حمایت از افغانستان منجر میشود.”
روسیه
ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه با بازماندگان این رویداد ابراز همدردی کرده است. آقای پوتین پیشنهاد کرده که “روسیه به گونۀ کامل آماده است تا با افغانستان در کار مبارزه با هراس افگنی به گونۀ گسترده همکاری نماید.”
سازمان ملل متحد
بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل متحد حملۀ انتحاری بر جنبش روشنایی را با شدیدترین واژه ها نکوهش کرده است. در خبرنامۀ سازمان ملل آمده که ” حمله بر غیرنظامیان بی دفاع جنایت جنگی شمرده میشود. چنین حملههای با بنیادهای حقوق بشری مخالف است. عاملان این رویداد باید به سزای اعمال شان برسند.”
ایران
وزارت خارجۀ ایران حملۀ بر راهپیمایان صلح آمیز جنبش روشنایی را محکوم کرده است. جواد ظریف، وزیر خارجۀ ایران در حساب تویترش نوشته که ” حملۀ انتحاری در افغانستان نشان از ناتوانی و ذلالت داعش را بازگو میکند. زیرا، شیعیان و سنیها هر دو قربانیان این رویداد هستند. از این رو، مردم افغانستان باید اتحاد شان را حفظ کنند.”
پاکستان، قزاقستان، مالیزیا و شماری دیگر از کشورهای منطقه و جهان به دنبال این رویداد، حمایت و همدردی شان را با خانوادههای قربانیان حملات روز گذشته ابراز کرده اند.
نصیر فیضی و علی شیر شهیر همکاران این گزارش بوده اند.