شنبه این هفته، محمد فرید حمیدی با کسب 200 رای از مجموع 225 رای مجلس نمایندگان افغانستان، به عنوان لوی ثارنوال این کشور تایید شد. آقای حمیدی تا این مقام، راه دشوار حرفهایی گری، فعالیتهای علمی و آموزشی و در عین حال تلاش مستمر حقوق بشری و مسولیتهای بزرگ دولتی را انجام داده و طی نموده است.
او در نمازجمعه روز بارانی کابل در مسجد مرکزی پایتخت شرکت کرده و برای مردم از نیت و اراده خود قبل از قرار گرفتن در مقام مهم دادستانی و عدالت ورزی افغانستان، سخن گفت.
این دقیقا یک روز قبل از آن بود که باید در محضر نمایندگان ملت افغانستان، در مجلس نمایندگان شورای ملی حضور مییافت و پس از نزدیک به دو سال که از آغاز به کار حکومت وحدت ملی افغانستان میگذرد، برای احراز صلاحیت در مقام لوی ثارنوالی این کشور طرح و برنامههای خود را بیان میکرد.
فرید حیمدی نامزد لوی ثارنوالی افغانستان در مسجد پل خشتی کابل ساده و بی آلایش حاضر شده بود. پتوی خاکستری، لباس پیراهن تنبان و ظاهر مرتب او، فاصله یک دولت مرد بلندپایه افغان و شهروندان عادی را دستکم در این حضور از بین برده بود. برخلاف معمول که سیاست گران بلندپایه افغان به خاطر تهدیدهای امنیتی با شمار زیادی از محافظان سلاح بدست و مجهز وارد محافل میشوند، در تصویر منتشره رسانههای اجتماعی از این حضور، هیچ محافظ امنیتی با لباسهای رسمی نظامی و امنیتی با او دیده نمیشد.
شاید این رویه معمول سیاستگری در افغانستان نیست. اما تابو شکنیهای کوچک نظیر حضور در مسجد برای ادای نماز جمعه، حضور در میان مردم و تواضع در برابر خانه ملت افغانستان، میتواند اولین گامها برای تغییر سلوک سیاسی – اجتماعی سیاست گران و مقامات ارشد دولتی افغان باشد .
اما برای آنانی که با فرید حمیدی پیشینه آشنایی داشته اند، این رویه و سلوک اخلاقی غیرمعمول نبوده است.
یک دهه فعالیتهای حقوق بشری
فرید حمیدی در سال 1346 در ننگرهار به دنیا آمده است. خانواده او مثل همه شهروندان دیگر افغان خانواده متوسط بوده و اما توانسته ظرفیتهای معمول یک زندگی معمولی را برای فرزندان خود مساعد سازد. آقای حمیدی در سال 1367 خورشیدی از مکتب فارغ شد. از طریق اشتراک در کانکور وارد دانشگاه گردید با آن که کانکور در آن زمان در افغانستان معمول نبود و جوانان زیادی از این درک نمیتوانستند وارد دانشگاه شوند.
از آکادمی پولیس شروع کرد. تفاوت او با دیگران زمینه ورودش به دانشگاه کابل را فراهم ساخت. در این دانشگاه او مسیر زندگی خود را یافت. از رشته حقوق دانشگاه کابل فارغ التحصیل شد و مثل همه افغانهای دیگر زمان گرفت تا تحصیلات عالی خود را ادامه دهد. در این میان او زندگی خانوادگی خود را ساخت، در فعالیت های اجتماعی، علمی و فرهنگی حضور یافت و با آغاز روند افغانستان پس از سقوط طالبان، به عنوان یک دانش آموخته حقوق جزااولین کسانی بود که برای حقوق بشر در افغانستان تلاش کرد و فعالیت نمود.
حمیدی فعالیتهای حقوق بشری در سطح ملی و با تاثیرات بین المللی خود را از سال 2002 میلادی آغاز کرد. او در همین سال، مسول توسعه قوانین انتخاباتی دولت انتقالی در جریان لویه جرگه اضطراری تعیین شد. علاوه بر آن، 2002 سالی بود که عضویت کمیسیون تازه تاسیس حقوق بشر افغانستان را دریافت کرد و این سفرش تا سال 2013 ادامه یافت. او در سال 2013 ارتقا یافت و معاون کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان تعیین شد.
علاوه بر این، آقای حمیدی در سال 2005 میلادی به عنوان عضو کمیسیون شکایات انتخاباتی افغانستان برگزیده شد و برای بیش از یک سال در این سمت کار کرد. او همچنان عضو کمیته گزارش دهی دولت افغانستان به پیمانهای بین المللی بوده و همزمان عضویت بورد بنیاد فرهنگ و جامعه مدنی و بورد موسسه مشارکت ملی را نیز داشته است.
یکی از مسولیتهای دیگر آقای حمیدی مدیریت تیم تهیه گزارشهای سایه مرور دورهایی جهانی و سایه وضعیت حقوق اقتصادی و اجتماعی افغانستان بوده که از سوی کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان به شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد و کمیتههای مربوط به آن ارائه می شد.
آقای حمیدی در عین حال برای مدتی به حیث مشاور واحد پالیسی و مدیریت دفتر ریاست جمهوری ایفای وظیفه کرده است. در کنار وظیفه اصلیاش در کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، به عنوان رییس بورد مشورتی ریاست جمهوری برای تعیینات مقامات عالیرتبه دولتی برای چندین سال ایفای وظیفه کرده است. فعالیتهای طولانی او در عرصههای حقوق بشری باعث شد تا آقای حمیدی، در سال 2014 میلادی از سوی مجمع آسیا- پاسفیک به حیث سفیر منع شکنجه در افغانستان تعیین گردد.
همزمان با مجموعه این فعالیتها، فرید حمیدی از ادامه تحصیلات خود غافل نشده است. او فوق لیسانس خود را در رشته جرم شناسی از دانشگاه آزاد اسلامی گرفت و در عین حال موفق شد تا در رشته اداره عامه فوق لیسانس دیگری را از دانشگاه هاروارد به دست آورد.
کارگذار حرفهایی
حمیدی حضور خود را در یکی از بلندپایه ترین مقامهای حکومتی افغانستان مرهون حرفهایی گری و امتناع از سیاست ورزی در فعالیتهای کاریاش میباشد.
افرادی که با حمیدی از نزدیک کار کرده و یا از دوستان و هم دورههای تحصیلی او بوده اند، اولین ویژگی او را در بی طرفی سیاسیاش عنوان میکنند.
عبدالعلی محمدی مشاور پیشین حقوقی رییس جمهور که مصاحبه کننده حمیدی برای مقام لوی ثارنوالی افغانستان بوده در گفتگو با خبرنامه اظهار داشته که دلیل اصلی برگزیدن او از میان هفت نامزد دیگر این مقام، عدم ارتباط آقای حمیدی با احزاب سیاسی و کمپهای انتخاباتی بوده است. محمدی اظهار داشت که “فرید حمیدی کسی است که تسلیم فضای سیاسی نشده و همیشه طرفدار بی طرفی بوده است.” به گفتهی آقای محمدی، برای ریاست چنین مرجع مهم عدلی، نباید شخصی انتخاب شود که بخاطر درگیری ذهنیاش به مسایل سیاسی، نتواند تصمیم درست را اتخاذ کند. تحصیلات و سابقه فعالیتهای آقای حمیدی ویژگیهای دیگری بوده که به گفته آقای محمدی او را مطلوب این مقام ساخته بود.
جانداد سپین غر رییس موسسه دیدبان انتخابات افغانستان که یکی از دوستان دوران جوانی و از همکاران طولانی مدت آقای حمیدی بوده او را شخص صادق و حرفهای می داند. آقای سپین غر میگوید که در بدترین حالت زمانی که طالبان بر بخشهای زیادی افغانستان کنترول داشتند، آقای حمیدی بود که او و مجموعه از دوستان شان را امید داده و مانع خروج آنها از افغانستان شد.
حرفهای گری آقای حمیدی و نوع کارکرد او در مدت نزدیک به دو دهه گذشته در مقامهای مهم حکومتی و غیردولتی، زمینه ساز حضور او در یکی از مهمترین مقامهای حکومتی افغانستان شده است.
دیدگاههای اصلاحی
حمیدی معتقد به اصلاحات است. در طول یک ساعت گفتگوی خبرنامه با لوی ثارنوال افغانستان، نبض گفتار آقای حمیدی را اعتماد و حمایت شهروندان افغان تشکیل میداد. او باور و اعتقاد جدی دارد که مردم افغانستان و حمایت و عدم حمایت آنها است که معیار موفقیت و ناکامی نهادها و کارکرد و فعالیتهای شان است.
آقای حمیدی به خبرنامه گفت که ” مردم افغانستان تشنه و خواهان عدالت هستند… نبود یک نظام دارای نهادهای عدلی و قضای کارا سبب شده که اطمینان مردم نسبت به آینده پایین بیاید و اعتماد مردم نسبت به ادارات دولتی به شدت ضربه بیبیند و این باعث عدم همکاری مردم و تا اندازهای بی علاقگی همکاری مردم با نظام شده است.” او باور دارد که شهروندان افغان آمادگی کامل برای همکاری ایجاد بسترها و زمینهها برای حاکمیت قانون و تامین عدالت دارند.
آقای حمیدی به خبرنامه گفت که ” (مردم)وقتی بیبینند که این اصلاحات آغاز میشود و این اصلاحات با قاطعیت پیگیری میشود و بلاخره این اصلاحات باعث میشود که مردم به عدالت برسند و عدالت زمینه همکاری مردم با دولت را فراهم مینمایند.”
حمیدی معتقد است که میتوان اصلاحات عمیق ساختاری را در نهادهای عدلی و قضایی به ویژه لوی ثارنوالی افغانستان ایجاد کرد. به این جهت، اعلام کرد که آماده است تا با آغاز اصلاحات و افزایش خدمات رسانی عادلانه در این نهاد عدلی، فاصله مردم افغانستان و حکومت این کشور را به حداقل ممکن کاهش دهد.
مختار پدرام و علی شیر شهیر همکاران این گزارش بوده است