ابتکارات جاهد

در اکثر کشورهای جهان، اگر از شهروندانش پرسیده شود در میان نیروهای امنیتی کدام را بیشتر دوست دارند، می گویند پولیس. حق هم دارند زیرا پولیس بیشترین نزدیکی را با مردم دارد. در افغانستان اما این امر در برخی موارد برعکس است. شاید خیلی از مردم به سربازان ارتش بیشتر اهمیت می دهند، با آن که پولیس علاوه بر ایجاد نظم عمومی، به عنوان جبهه اول مبارزه با شورشی گری در افغانستان در حال جنگ می باشد. با این حال،  اما به نظر می رسد وزارت داخله تلاش دارد تا با ابتکارات جدیدی شکاف میان شهروندان و پولیس را به حداقل ممکن برساند.

به تازگی پولیس کابل در کنار تأمین امنیت شهر، همگام با موظفین شهرداری، به منظور کمک به مردمی که آب باران آن ها را دچار مشکل ساخته بود، نیز شتافت. جنرال تاج محمد جاهد، سرپرست وزارت داخله به پولیس زون 101 آسمایی کابل و ریاست ضد حوادث وظیفه سپرده بود که در هماهنگی با شهرداری کابل، برای تخلیه آب های ایستاده در حوزه های چهارم و دهم بشتابد.

رقابت با اردوی ملی

سرپرست جدید وزارت داخله گفته است که پس از این پولیس در هر گونه شرایط دشوار آماده کمک و همکاری با مردم اند. شاید این تصمیم وزارت داخله موفق شود و پولیس افغانستان بتواند اعتماد بیشتری از شهروندان ناراضی افغان را به دست آورد. پیش از این ارتش ملی قهرمان درجه یک مردم عام افغانستان بود. سربازان ارتش بیشتر در شرایط دشوار به کمک و همکاری با سیلاب زدگان شتافته اند. در اوایل ماه ثور سال 1393 بیشترین کمک را به سیلاب زدگان جوزجان نیز همین نیروهای ارتش کرده بود.

این اقدامات وزارت داخله اما با استقبال گرم مردم و شهروندان کابل رو به رو شده است. شاید دلیل این تغییر صد و هشتاد درجه‌ای، نبود کوچک ترین خدمات اجتماعی و رفاهی از سوی نهادهای حکومتی است که شهروندان کابل و دیگر نقاط افغانستان از آن بی بهره اند. تلاش های پولیس برای آسایش مردم در حالی مورد استقبال گرفته است که دیدگاه ها نسبت به عمل کرد پولیس افغانستان در میان مردم، اکثرا بدبینانه بوده است. دو سال پیش سازمان شفافیت بین المللی پولیس افغانستان را پس از قوه قضاییه این کشور، فاسد ترین ارگان در افغانستان معرفی کرده بود؛ امری که همواره از سوی مقامات ارشد پولیس در وزارت داخله افغانستان رد شده است.

اقدام جدی برای اصلاحات پولیس کابل

تاج محمد جاهد، سرپرست جدید وزارت داخله تنها به پولیس دستور همکاری با مردم را در روزهای سخت و بارانی نداده است، بلکه برخورد های جدی در مقابل غفلت پولیس برای تامین امنیت، نیز در شهر کابل داشته است.

سرپرست جدید وزارت داخله در روزهای اول سال به فرماندهان پولیس در کابل و تمامی نقاط افغانستان هشدار داد، در صورت ثابت شدن غفلت وظیفوی، مورد پی‌گرد قرار می گیرند. ظاهرن این تصمیم وزارت داخله حمایت شورای امنیت ملی را نیز به همراه دارد.

اندکی پس از این  هشدار، این وزارت وظیفه فرمانده حوزه یازدهم پولیس کابل همراه با چهار همکارش را به دلیل وقوع انفجار در محدوده مسوولیت این فرمانده، به حالت تعلیق در آورد. وزارت داخله اخیرا با نشر اعلامیه از شهروندان خواستار همکاری و گزارش دهی وقوع جرایم جنایی و موارد دیگر ناامنی ها شده بود و در عین حال اعلام کرده بود که هرگاه در ساحه مسوولیت آمرین حوزه های امنیتی و فرماندهان پولیس ولسوالی ها، اختطاف و سایر جرایم رخ بدهد، با مسوولین تامین امنیت برخورد جدی می کند.

اما مسوولان پولیس کابل زمانی خواب راحت شان را از دست دادند که جنرال جاهد، وظیفه فرمانده پولیس حوزه سیزدهم شهر کابل همراه با چهار همکارش را نیز به حالت تعلیق در آورد. دلیل این اقدام وزیر داخله غفلت مسوولان حوزه سیزدهم در امر تامین امنیت پارلمان جدید افغانستان خوانده شد.

چالش های بزرگ فراراه اصلاحات

تاج محمد جاهد که یکی از فرماندهان ارشد ارتش افغانستان بوده و بیش از یک دهه گذشته، مسولیت های بزرگی در وزارت دفاع این کشور داشته است، در حالی سکان وزارت داخله را برعهده گرفته و آغازگر اقدامات اصلاحی برای تامین امنیت بیشتر افغانستان شده است که گزارش ها از چالش های بزرگ از جمله ترک وظیفه در این نهاد اساسی، حکایت دارد. اخیرا، روزنامه وال استریت ژورنال در گزارشی از وضعیت پولیس آورده بود که وزارت داخله در یک گزارش سری به کشورهای کمک کننده گفته است که بیش از 36 هزار نیروی پولیس تنها در سال 2015 وظیفه شان را ترک کرده اند. عمده ترین دلیل ترک وظیفه پولیس در این گزارش، در کنار افزایش حملات طالبان، ضعف رهبری وزارت داخله عنوان شده بود.  این در حالیست که به نوشته وال استریت، تا اکنون بیش از 18 میلیارد دالر بالای پولیس افغانستان از کمک های خارجی سرمایه گذاری صورت گرفته است.

با همه این چالش ها، اما به نظر می رسد آقای جاهد به عنوان سرپرست وزارت داخله، مصمم تر از پیشینان خود برای افزایش کارآمدی پولیس افغانستان است. اقدامات اخیر سرپرست وزارت داخله نشان می دهد که او این بار می خواهد به چالش های کلان و حتی کوچکی که پولیس افغانستان با آن رو به رو است پایان دهد. یکی از این اقدامات آقای جاهد، رسیدگی به تنش های است که هر از گاهی حین گشت و گذار شهری، میان برخی از نمایندگان و پولیس در کابل و ولایات اتفاق می افتد. سرپرست وزارت داخله شش روز پیش به نمایندگان مجلس گفت که برای رسیدگی به این مشکل، برای نمایندگان پارلمان،  نمبرپلت خاص نمایندگان را توزیع می کند .

مراجعه به مردم

و اما اقدام اخیر و جالب دیگر تاج محمد جاهد که در صفحه فیس بوک وزارت داخله نشر شده، راه اندازی نظرسنجی فیس بوکی برای از میان برداشتن ایست های بازرسی در شهر کابل است.  صفحه فیس بوک وزارت داخله، از شهروندان کابل خواسته است که نظر شان برای او خیلی مهم است و می خواهد تصمیم اش در این مورد را پس از دانستن نظریات شهروندان بگیرد.

در این میان اما نظرات ارائه شده کاربران فیس بوکی افغان جالب و متفاوت است. اکثر قریب به چهار صد نفری که نظریات خود در ارتباط به این نظرسنجی داده اند، روی بهتر شدن اخلاق و برخورد پولیس با مردم تاکید کرده اند.

میرزا محمد یک شهروند کابل ضمن قدردانی از این ابتکار وزارت داخله خواسته است، به جای برداشتن این ایست‌های بازرسی روی اخلاق پولیس کار کند. او گفته وقتی پولیس را می بیند می ترسد زیرا آن ها به شدت رویه زشت با مردم دارند.

سید ساحل یک کاربر دیگر نوشته است لطفن کسانی که به پولیس 119 به منظور همکاری زنگ می زنند، هویت شان را حفظ کنید.

در این میان برخی ها وجود ایست‌های بازرسی را ضروری می داند اما در کنار آن، بیداری و احساس مسوولیت پولیس را نیز لازمه‌ای آن.

هر چند درگذشته ها نیز هر فردی که به عنوان سرپرست وزارت داخله تعیین شده است تا زمانی گرفتن رای اعتماد از مجلس نمایندگان، از برنامه های کلانی حرف زده که در  صورتی وزیر شدن، آن ها را عملی خواهند کرد، اما کمتر دیده شده که وزیران گذشته موفق به عملی کردن پلان های شان شده باشند.

با این حال، هنوز زود است در مورد تاج محمد جاهد نیز پیش داوری صورت بگیرد. اما مجموعه اقدامات اصلاحی او برای تامین امنیت در طول مدت کوتاه سرپرستی آقای جاهد بر وزارت داخله، او را یکی از مسولانی که رفتار ها و ابتکارات متفاوت تر از دیگران داشته، نشان داده است.

عبدالله رحمانی هم‌کار این گزارش بوده است