شماری از اعضای مجلس نمایندگان، فعالان مدنی و استادان دانشگاه در کابل، امروز در نشست خبری خواهان انتقال پروژه برق ترکمنستان که به پروژه 500 کیلووات مشهور است از مسیر شمال-بامیان-کابل شدند.
این درخواست نخبگان سیاسی و شهروندان مناطق مرکزی افغانستان همزمان با وصل دوباره برق کابل پس از نزدیک به یک ماه بیبرقی پایتخت افغانستان انجام میشود. طالبان پایه های برق وارداتی ازبکستان را در منطقه دند شهابالدین و دندغوری منهدم کرده بودند.
محمد اکبری نماینده مجلس از ولایت بامیان در نشست خبری امروز ضمن تاکید بر درخواست شهروندان مناطق مرکزی از عبور لین برق پروژه پنجصد کیلووات از طریق بامیان، گفت که این مسیر دارای امنیت بالا و ریسک پایین طبیعی میباشد. او با اشاره به تجربههای تلخی حوادث طبیعی مسیر شاهراه سالنگ تصریح کرد که به دلیل تعصبات و مداخلات غیر مسوولانه که در این پروژه وجود دارد، شرکت برشنا این لین برق را از مسیر سالنگ عبور میدهد.
در این نشست که نمایندگان بیش از 6 ولایت مرکزی حضور داشتند، رقیه نایل نماینده غور در مجلس نمایندگان با اشاره به محرومیت مناطق مرکزی تاکید کرد که “… اگر این پروژه، از مسیر امنتری که ولایات مرکزی است بگذرد، آسمان به زمین میخورد؟”
مسئولیت گریزی
مجریان کنفرانس خبری امروز اعلام کردند که بر اساس ماستر پلان بیست ساله انرژی برق وزارت انرژی و آب و مطالعات فنی شرکت آلمانی فیشنر، مسیر انتقال برق پروژه 500 کیلووات ترکمنستان از بامیان-وردک به کابل کم ریسکتر و اجرایی توصیف شده و توصیه شده تا پروژه فوق از این مسیر عبور کند. اما این فعالان ادعا دارند که شرکت برشنا مسیری غیر از بامیان را برگزیده است.
اما مراجع فعال دولتی در زمینه انرژی برق در افغانستان در این زمینه جواب مشخصی از مسوولیت پذیری ارگان معین ندارند. وحیدالله توحیدی، سخنگوی شرکت برق برشنا به خبرنامه گفت که برشنا در این مورد مرجع تعیین کننده نیست و تنها صلاحیت نظارتی دارد. او گفت که در این زمینه وزارت انرژی مرجع تصمیم گیری است.
اما عبدالبصیر عظیمی، سخنگوی وزارت انرژی و آب افغانستان به خبرنامه گفت که تصمیم اجرای این پروژه به دست آنان نیست و در عین حال، در این زمینه تصمیمی نیز اتخاذ نشده است. او تاکید کرد که بانک توسعه آسیایی و وزارت انرژی و آب افغانستان در این زمینه تصمیم نهایی را نگرفته اند. با این حال، او با اشاره به شهروندان افغان گفت که آنان به خواستههای مردم احترام قایل اند.
بازخوانی وعدههای انتخاباتی
در این نشست خبری، نامه ی از شهروندان شش ولایت مرکزی افغانستان خوانده شد که در آن وعده های انتخاباتی مشهور رییس جمهور غنی بازخوانی شده بود. در بخشی از آن نامه به وعده های انتخاباتی اشرف غنی در باره نجات مرکز افغانستان از زندان جغرافیایی اشاره و نوشته شده بود که” آیا مناطق مرکزی که شخص خودتان و همچنان رییس محترم اجراییه، وعده شکستن زندان طبیعی و همچنان رفع تبعیض از آن مناطق را به مردم مژده داده بودید، این حق را ندارند که چند میلیون دالر به خاطر تامین برق آنان، مصرف شود.” چند میلیون دالر اشارهای است به برآوردهای فنی که انتقال این لین برق را از مسیر بامیان گرانتر از مسیر سالنگ ارزیابی کرده بود.
در عین حال در این نامه از مزایای طبیعی مسیر بامیان-وردک یاد آوری شده و استدلال گردیده بود که در صورت بروز اشکالات فنی در این مسیر کارمندان ادارات برق افغانستان به راحتی به آن دسترسی خواهند داشت.
مزایای دیگر بر آرامش
مجریان کنفرانس امروز در عین حال از مزایای غیر از امنیت این مسیر یاد آوری کرده و با اشاره به مطالعات فنی انجام شده، اعلام نمودند که عبور خط برق از کنار معادن ذغال سنگ آشپشه، دره آجر و دره صوف که در مسیر بامیان است، میتواند در دراز مدت با تولید برق حرارتی از ذغال سنگ و تزریق آن در شبکه سراسری برق افغانستان، این کشور را از خرید برق وارداتی تا حدی بینیاز سازد.
در عین حال آنان این مسیر را فارغ از مناطق مسکونی و زراعتی دانسته و تبعات زیانبار لینهای برق در آن را کمتر عنوان نمودند. این در حالی است که بر اساس استدلال نمایندگان مجلس، مسیر سالنگ و ادامه آن بیشترین محل عبور خطوط برق از روی مناطق مسکونی، زراعتی و شاهراه ترانسپورتی است که تراکم خطوط برق فشار قوی خطرات و مضرات زیادی صحی، محیطی و اجتماعی برای شهروندان آن مناطق دارد.
پروژه پنجصد کیلووات یکی از پروژههای اساسی واردات برق آسیای میانه به افغانستان است که مطالعات فنی آن در سال 2012 میلادی انجام شده است. این پروژه، ۵۰۰ کیلوولت برق زنده در ساعت را از مسیر شبرغان به پلخمری و با عبور از کابل و ننگرهار به پاکستان صادرمی کند. زمانی که روی طرح این پروژه توافق صورت گرفت کار مطالعه فنی آن به داوطلبی بینالمللی گذاشته شد که شرکت آلمانی فیشنر برنده نهایی آن اعلان گردید. تا اکنون در باره کار عملی این پروژه، اطلاعات مشخصی از نهادهای مرتبط با برق افغانستان در دست نیست.