استخبارات امریکا: افغانستان با خطر سقوط سیاسی رو به رو است
اظهارات تازه‌ی یک مقام استخباراتی امریکا در باره وضعیت سیاسی افغانستان در سال 2016 میلادی، با واکنش محتطانه‌ای کابل به همراه شده است.
قصر سپیدار، در واکنش به اظهارات رییس شورای استخبارات ملی آمریکا در سنای آن کشور، که افغانستان را با خطر ناکامی سیاسی مواجه دیده است اعلام کرده، که این گونه اظهار نظرها از دید آنها خیلی حاد و جدی نیست، یک روند معمول و روتین است که همه ساله روی اوضاع منطقه صحبت می شود و افغانستان یک بخشی از آن صحبت ها است.
جاوید فیصل، معاون سخنگوی ریاست اجرایی در گفتگو با خبرنامه اظهار داشت: ” برای حکومت افغانستان سال آینده خیلی مهم است. هم در بخش گفتگوهای صلح، هم در بخش اقتصادی و سیاسی برنامه های منظم روی دست است. در سال آینده انتخابات و لویه جرگه که از تعهدات حکومت وحدت ملی بود برگزار می شود.
جیمز کلپر، رییس اداره ملی استخبارات امریکا گفته است، افغانستان در سال 2016 با خطر ناکامی سیاسی رو به رو است. او که در مجلس سنای امریکا صحبت می کرد تاکید کرد؛ که هم‌گرایی سیاسی در افغانستان رو به نزول هست و تهدیدهای جنگی شدت یافته است.
شاید این تکان دهنده ترین اظهار نظر در باره آینده سیاسی افغانستان، از آدرس یک مقام ارشد استخباراتی امریکا باشد، که در یک سال اخیر مطرح شده است. علاوه بر اظهارات آقای کلپر، جنرال ونسنت ستیوارد رییس اداره استخبارات نظامی آمریکا نیز از وضعیت بد امنیتی در افغانستان هشدار داد. جنرال ستیوارد گفته است: “طالبان ساحه‌ی کنترول دولت افغانستان را محدود ساخته است”.
برآوردهای استخباراتی نظامی اخیر در آمریکا از اوضاع افغانستان در حالی مطرح می شود، که قصه نفوذ داعش در مناطق مختلف به ویژه در شرق افغانستان، مردم مناطق امن را نیز نگران ساخته و طالبان هم فعالیت های هراس افگنی و عملیاتی خود را، بیشتر روی شمال افغانستان متمرکز ساخته اند.
پشت جبهه دشمن
افغانستان اکنون به لحاظ سیاسی و امنیتی، شرایط دشواری را تجربه می‌کند. گمانه زنی‌ها از اختلافات سیاسی در درون حکومت (هرچند مقام های ارشد این موضوع را رد می‌کنند)، تلاش طالبان برای نا امن ساختن مناطق بیشتر در جنوب و شمال افغانستان و حملات خونین گروه منسوب به داعش، در برخی از ولایت ها به ویژه ولایت ننگرهار، از جمله چالش های اساسی کنونی پنداشته می‌شوند. اما با وجود این چالش‌ها، مقامات دولت افغانستان از تلاش های گسترده برای مهار آن ها سخن می‌گویند.
علاوه بر آن، برخی از سیاست گران در افغانستان، این اظهارات رییس اداره ملی استخبارات امریکا را در شرایط کنونی بدور از اخلاق راز داری و یا خلاف تعهدات نگهداری اسرار امنیتی – استخباراتی دانسته و آن را مشکل دیگری بر نگرانی های مردم می داند.
ناهید فرید، عضو مجلس نمایندگان افغانستان به خبرنامه می گوید، بدون شک رییس اداره استخبارات آمریکا بیشترین اطلاعات را از اوضاع افغانستان دارد و حتا توان مدیریت اوضاع را نیز دارد، اما مطرح کردن این مساله در سطح رسانه‌های امریکا کار نادرست است. او تاکید کرد: “این کار سبب ناامیدی مردم در افغانستان شد و ما باید تلاش کنیم به مردم امید بدهیم، تا همکاری آن ها را با دولت و حکومت داشته باشیم.”
اما این اظهارات برای رییس کمیسیون روابط خارجی مجلس نمایندگان افغانستان، خیلی هم دور از واقعیت نیست. عبدالقادر زازی وطن دوست، در صحبت با خبرنامه گفت، دیدگاه رییس استخبارات ملی امریکا برای مردم افغانستان جدن قابل تشویش است. او باور دارد وضعیتی را که فعلن حکومت وحدت ملی دارد، خیلی قابل اعتماد نیست.
این عضو مجلس تاکید کرد: ” وضعیت در افغانستان شکننده و بحرانی است. افغانستان نیاز دارد به سوی یک اجماع ملی و برگزاری جرگه ملی به پیش برود.”
با وجود این واکنش‌های متناقض، بسیاری از سیاست گران افغانستان چنین موضع‌گیری دولت مردان کلیدی آمریکا را، همواره دلگرمی برای دشمنان افغانستان دانسته و در مواردی چنین رویکردهای را پشت جبهه دشمن تلقی کرده اند.
واگرایی سیاسی
به نظر می رسد یکی از دلایل اصلی اظهارات مقامات استخباراتی و نظامی آمریکا در باره احتمال ناکامی سیاسی در سال 2016 میلادی در افغانستان، ریشه در واگرایی سیاسی و شکل گیری مخالفان سیاسی گسترده در مقابل حکومت وحدت ملی داشته باشد.
در نزدیک به شش ماه گذشته، آرایش های جدید سیاسی بیش از سه نهاد از احزاب و نیروهای بانفوذ سیاسی و جهادی افغان شکل گرفته است. این نهادها، عموما در قالب مخالفان سیاسی حکومت وحدت ملی قد برافراشته اند.
شورای حراست و ثبات از مقامات ارشد سابق حکومت حامد کرزی و رهبران جهادی به شمول عبدالرب رسول سیاف، یکی از این نهادهاست که اعضای آن مردان سنگین وزن سیاست افغانستان می باشد. اعضای این شورا، هدف شان را ایجاد اصلاحات و جلوگیری از فروپاشی نظام کنونی افغانستان اعلام کرده اند. علاوه بر این، شورای احزاب جهادی نیز از شماری از رهبران معتدل و میانه رو، اما تاثیر گذار مجاهدین به وجود آمده است.
در کنار این جریان ها، جبهه نوین ملی افغانستان به رهبری انوارالحق احدی به وجود آمده که با انتقاد از حکومت خواستار برگزاری انتخابات زود هنگام شده بود. آقای احدی که در حکومت رییس جمهور کرزی در پست های کلیدی به عنوان وزیر کار کرده است، مشروعیت و کفایت کاری حکومت وحدت ملی را زیر سوال برده بود.
با آن که ائتلاف های به وجود آمده فوق، اکثرا با داعیه‌ای اصلاحات و اپوزیسونی به وجود آمده اما به نظر می رسد، چانه زنی و فشار برای امتیازات سیاسی در محوریت برنامه های آن ها قرار دارد. با آن که این نهادها نتوانسته اند اقدامات عملی چالش برانگیز را در مقابل حکومت وحدت ملی روی دست گیرند، اما در خارج از افغانستان شاید، از ایجاد آن به واگرایی گسترده سیاسی در افغانستان تعبیر می شود.
شکنندگی امنیتی
نگرانی‌ها در مورد وضعیت شکننده‌ی سیاسی – امنیتی افغانستان، اخیرا به شدت افزایش یافته است. در پانزدهم دسامبر سال گذشته میلادی، جنرال جان کمپل فرمانده کل نیروهای امریکایی و ناتو از خطر حضور داعش در افغانستان هشدار داد. او در یک گفتگو با اسوشیتید پرس گفته بود که داعش تلاش دارد ولایت ننگرهار را، به پایگاه منطقه‌یی خود تبدیل کند.
جنرال کمپل در آن مصاحبه اش افزوده بود، که داعش در تلاش است شماری از جنجگویان خود را از سوریه و عراق خواسته و به ولایت شرقی ننگرهار جابجاه کند.
علاوه بر تهدید داعش، بازخیزش طالبان در شمال و جنوب افغانستان، زمینه را برای گمانه زنی ها در باره آینده شکننده سیاسی این کشور، افزایش داده است.
با همه‌ی بدبینی ها نسبت به آینده اوضاع افغانستان، اکنون همه چشم به پروسه‌ای دوخته اند که قرار است طالبان را به گونه رو در رو با حکومت افغانستان روی یک میز بنشاند؛ تا به این جنگ‌ها خاتمه داده شود. هرچند که مقام‌های ارشد استخباراتی امریکا از موفقیت این گفتگوها، اطمینان ندارند.
برخی از نمایندگان مجلس افغانستان اما باور دارند، که تنها راه حل بحران کنونی در این کشور این است که حکومت افغانستان برای کنترول اوضاع پیش آمده، برنامه‌های جدی داشته باشد و به روند مصالحه با احتیاط برخورد نماید؛ تا قربانی بازی‌های بزرگ نگردد.
افزودن دیدگاه