اکثر والدین کودکان خردسال، شکایت مشابهی دارند: فرزند من حرف گوش نکن است. آن ها با کلافگی تجربیات خود را از این که فرزند شان حرف گوش نکن هستند بیان می کنند. حتی خیلی از والدین تاکید می کنند که دیگر ناامید و خسته شده اند. نمی دانند چرا فرزندان شان به حرف آن ها گوش نمی دهند. این داستان مشترک همه مادران است. بهتر است سخت نگیرید. بگذارید برای تان مثالی را توضیح دهم. اگر شما فیلم Finding Nemo را تماشا کرده باشید نکته های خوبی را متوجه می شوید.
صحنه هایی که در آن شیوه های فرزند پروری مارلین را نشان می دهد، شما از دیدن آن صحنه، شگفت زده می شوید. او بسیار مضطرب و به عنوان محافظ بسیار سخت گیر به تصویر کشیده شده است. اما اگر دفت کنید، متوجه می شوید که مارلین به شدت خودخواهانه و بی فکر عمل می کند. به علاوه، خواسته های زیاد او از نمو، فرصت کمی برایش باقی گذاشت تا متوجه شود که نمو چقدر به او توجه می کند. این مشکل بزرگی است که در بسیاری از مادران دیده می شود. والدین ناآگاهانه دستورات بسیار زیادی به بچه می دهند. این دستورات اجازه هیچ گونه پیگیری را نمی دهد و متوجه نمی شوند که فرزندانشان چه زمانی از آن ها پیروی می کنند. این مقاله از سری مقالات بخش کودکان و والدین به بررسی دلایل حرف گوش ندادن کودکان خواهد پرداخت. با خبرنامه همراه باشید.
دستور چیست؟
دستور به فرزند می گوید که چه کاری را انجام دهد یا چه کاری را انجام ندهد. در روش درمانی تعامل والد-کودک (PCIT) دستورات به صورت مستقیم یا غیر مستقیم طبقه بندی می شوند. دستورات مستقیم عباراتی هستند که انتظار یک پاسخ خاص را دارند. این که آیا پاسخ می تواند تکمیل شود یک داستان جداگانه است. “لطفاً اتاق خود را تمیز کنید” نمونه ای از دستور مستقیم است. دستورات غیرمستقیم دستورات یا جهت هایی هستند که می توان آن ها را اختیاری استنباط کرد.
با این حال، در عمل، زمانی که والدین از دستورات غیرمستقیم استفاده می‌کنند، معمولاً اختیاری نیستند، بلکه فرزندشان را در یک تله قرار می‌دهد. «آیا می‌توانید اسباب‌بازی‌هایتان را بردارید؟» یک فرمان غیرمستقیم است زیرا این سؤال اختیاری به نظر می‌رسد. کودک می تواند در پاسخ به این سوال “نه” بگوید. این زمانی است که والدین معمولاً با “خوب این یک گزینه نیست” پاسخ می دهند. اگر یک گزینه نیست، پس سوال نکنید.
در «پیدا کردن نمو»، مارلین در دام‌های رایج والدینی گرفتار می‌شود که منجر به ادامه بدرفتاری در کودکان می‌شود. بزرگترین سقوط مارلین از چهار حوزه ناشی می‌شود: دستورات بیش از حد، تحریک رفتار منفی، جلوگیری از فرصت‌ها برای انطباق، و عدم تایید برای انطباق. این چهار دلیل اصلی را با هم مرور می کنیم.
بیشتر بخوانید: آموزش نظم به کودک نوپا: ۷ راهکار موثر که کودکانی منظم تربیت کنیم
۱.از دلایل حرف گوش ندادن کودکان؛ دستورات بیش از حد
در۵ دقیقه اول رفتار مارلین با نمو با استفاده از سیستم کدگذاری مشخص می شود که در ۵ دقیقه مارلین ۲۸ فرمان صادر میکند! تصور کنید رئیستان در عرض ۵ دقیقه ۲۸ فرمان به شما بدهد. تقریباً غیرممکن است که ۲۸ فرمان را دقیقاً در ۵ دقیقه دنبال کنید. علاوه بر این، پیگیری عواقب پس از ۲۸ دستور برای والدین دشوار است. هنگامی که رفتار شما با فرزندان تان مستقیم یا غیرمستقیم دستوری است. این رابطه می تواند با اطاعت و انتظار برای کار بعدی مشخص شود.
در عوض، این روابط می تواند با لحظات سرگرم کننده، کنجکاوی و پرورش خوب پر شود. یکی از اثرات خواسته های مکرر مارلین این است که او مدام حرف هایش را تکرار می کند. درخواست های متوالی مارلین از نمو نه تنها نمو را خسته می کند، بلکه او را نیز خسته می کند. وقتی خسته می شوید، دو حالت به وجود می آید. اول، افزایش ناامیدی که می‌تواند منجر به فریاد زدن، تهدید یا شیوه‌های فرزندپروری خشونت آمیز شود. دوم، تسلیم شدن است که منجر به مذاکره، اغماض یا انجام کار توسط والدین می شود.
بنابراین یکی از سؤالاتی که والدین باید قبل از طرح مطالبات در نظر بگیرند، این است که از خود بپرسند آیا این خواسته ضروری است؟ یکی از راه های رسیدگی به رفتار کودکان استفاده از پیامدهای طبیعی است. مثلا اگر فرزند شما بخواهد به جای شلوار برای مدرسه شلوارک بپوشد، اجازه دهید این کار را انجام دهد. چرا که نتیجه طبیعی این است که سردش می شود و شاید دفعه بعد تصمیم به پوشیدن شلوار بگیرد.
بیشتر بخوانید: محققان فاش می‌کنند: ۱۰ نکته طلایی که کودکانی شاد تربیت کنیم
۲.تحریک رفتار منفی
کودکان مشتاق توجه افراد مهم خانواده مثل پدر و مادر خود هستند. به علاوه، کودکان نمی توانند تفاوت بین توجه مثبت و منفی را تشخیص دهند. مثلا اکثر دستورات و اظهارات مارلین توجه نمو را به رفتارهای منفی جلب می کرد. مارلین به سمت نمو می دوید و فریاد می زد «نمو! نه». او را به خاطر رفتاری که مرتکب نشده بود، مجازات می کرد. نمو حتی به این فکر نمی کرد که به قایق دست بزند تا این که مارلین سروصدا کرد و توجهش را به آن معطوف کرد. کلماتی مانند “نه”، “نباید” و “توقف” در روش درمانی PCIT به عنوان Negative Talkیا عبارات منفی طبقه بندی می شوند.
بنابراین از کاربرد عبارات منفی اجتناب کنید زیرا فرزند تان به رفتار منفی توجه می کند. لحظه ای که می گویید «به آن دست نزن»، تمام چیزی که فرزندتان به آن فکر می کند، لمس کردن آن است. در عوض به دستورات مؤثر به طور مثبت فکر کنید. به این معنی که به کودک می گویید به جای این که چه کاری را انجام ندهد، چه کاری انجام دهد. اگر هدف توجه نکردن به رفتارهای منفی است، گفتن این که این کار را انجام ندهد مؤثر نیست.
بیشتر بخوانید: ۸ عادت والدینی که کودکان موفق تربیت می کنند
۳. از دلایل حرف گوش ندادن کودکان؛ دستورات مبهم
نشانه یک فرمان مؤثر، توانایی فرد مقابل، در اجرای آن است. رفتارهای متعددی وجود دارد که والدین می توانند ناآگاهانه مرتکب شوند که اجرای دستورات را غیرممکن می کند. این رفتارها شامل دستورات متوالی و دستورات بدون اندازه گیری انطباق و عملی است.
دستورات متوالی دستورات پشت سر هم هستند. کودکان خردسال در یک زمان و بدون ایجاد حواس پرتی یک دستور را بهتر گوش می دهند. آن ها نمی توانند چندین دستور را در عین زمان انجام دهند یا حتی به آن ها توجه کنند. مارلین در ۱۲ ثانیه به نمو ۶ دستور می دهد که به او بگوید از قایق دور بماند. در روش درمانی PCIT والدین را تشویق می‌کنند که ۵ثانیه (بی‌صدا) بدون گفتن چیزی پس از دادن دستور منتظر بمانند. این بازه زمانی به کودک این امکان را می دهد، فرمان را بشنود و بدون حواس پرتی تصمیم بگیرد که آن را اجرا کند.
وقتی والدین دستورات جدید یا عوامل حواس‌پرتی را معرفی می‌کنند، تبعیت کودک را از بین می‌برد. به علاوه این منجر به عدم توجه والدین به تبعیت در کودکان می شود. معرفی قانون ۵ ثانیه و انتظار برای تمکین نیز نیاز به تکرار مداوم والدین را کاهش می دهد. وقتی این انتظار را می‌گذاریم که کودک در اولین بار دستوری را اجرا کند، نیازی به تکرار نیست.
دستورات بدون معیار انطباق، یا دستورات مبهم شامل فریاد زدن نام کودک است، وقتی مارلین فریاد می زند “نمو!” معلوم نیست مارلین از نمو چه می خواهد. او خواستار پاسخی است که آن را به یک فرمان تبدیل می کند. با این حال، پاسخ روشن نیست، بنابراین هیچ راهی واقعی برای نمو برای رعایت کردن وجود ندارد. کودکان وحتی بزرگسالان ذهن خوان نیستند. فقط فریاد زدن نام کودک نشان نمی دهد که چه رفتاری از کودک خود می خواهید. مشخص بودن خواسته ها بسیار مهم است.
بیشتر بخوانید: رشد شخصیت کودک: نکات مهم برای پرورش فکری و رشد شخصیتی کودک
۴.انطباق را تصدیق کنید
اگر به فیلم دقت کنید، آخرین اشتباه مارلین این بود که نمو حرف او را قبول نکرد. وقتی رفتار مثبت را ستایش نکنیم طبیعی است که موثریت آن کاهش می یابد. در صحنه ای از فیلم، وقتی نمو بعد از این که به او گفته شد، مسواک زد، اما مارلین می توانست با تمجید از مسواک زدن او، رفتار مثبت نمو را تایید کند. یا وقتی مارلین به نمو می‌گوید که در حین عبور از تقاطع نزدیک او بماند. او می‌تواند با تمجید از اطاعت‌پذیری‌اش، اطمینان حاصل کند که نمو به تبعیت خود ادامه می‌دهد. به یاد داشته باشید، هر رفتاری که به آن توجه می کنیم حتماً دوباره تکرار می شود. بنابراین توجه به رفتارهای مناسب مثبت برای اطمینان از ادامه وقوع آن ها بسیار مهم است.
بیشتر بخوانید: علائم بیماری روانی در کودکان: ۱۳ نشانه هشدار دهنده که فرزندتان مشکلات روحی-روانی دارد
افزودن دیدگاه